Leture dla dumìnica

Ёl Signor e Salvator Gesù Crist a l’é pì nen an tra ‘d nojàutri. Chiel a tornera com a l’ha promëttù, ma ant ël mentre, a l’é present e a travaja an vàire manere lë Spìrit Sant ëd Dé che, coma Sò vicari, a porta anans ij propòsit etern ëd Nosgnor. Giusta coma ch’a dis ël Salm 104, Chiel a l’é lë Spirit creator ch’a dà e sosten la vita. A l’é lë Spirit ch’a fà lòn ch’a l’é impossibil da la mira uman-a quand ch’a vivìfica spiritualment (e un bel dì fisicament) coj ch’a son mòrt ant ij sò eror e pecà: sossi i lo vdoma ant la letura ciapà dal lìber dël profeta Esechiel. A l’é lë Spirit ch’a dà energìa e ch’a manda ij fieuj ëd Nosgnor a rësponde al crij dle vìtime dël pecà: sossì i lo trovoma ant la letura ciapà da l’epìstola ai Roman. A la fin, ant la letura ciapà dal vangel ëscond Gioann, a l’é lë Spirit ch’a l’era stàit nunsià anans da Gesù midem, e ch’as pijerà soen dij Sò dissépoj an Sua assensa. A son tanti ij motiv ëd nòstre làude e ringrassiament anvers ëd Dé për costa duminica ‘d Pancòsta.

É-lo che tute le strà a pòrto a Roma? Costa espression a ven da la tradission, e a l’é dovrà an vàire lenghe. A veul dì che, a la finitiva, a fà nen cola ch’a sìa la diression ch’i ciapoma për na decision, chila a portrìa al midem arzultà. As podrìa disse che sto-sì a sìa ‘l mòt dël mond d’ancheuj, pluralista, dël relativismo, ch’a dis, pr’ esempi, che minca na religion a l’avrìa l’istessa finalità, ch’a rivrìa sèmper a ‘n pont ùnich, Dé, ch’a l’avrìa j’istess prinsipi moraj. An realità, sto-sì a l’é n’angann, na busiardaria. Tanme ‘l sistema dle vìe roman-e a l’era bin pràtich, ma a l’era dzurtut finalisà a serve j’interesse polìtich e militar ëd sòa dominassion imperial, ël relativism modern a l’é al sërvissi ‘d n’ideologìa ch’a vorìa dominé tut e tuti, d’un “pensé ùnich”. La Bìbia as buta an contraposission a sossì e, coma ch’i vëdroma ant le leture ‘d costa duminica, chila a buta doe vie an contraposission: la vìa dla vita e la vìa dla mòrt, la vìa dël traditor Giuda e la vìa dij dissépoj fedej ‘d Gesù, la vìa dij cristi fàuss, e cola ‘d Nosgnor Gesù Crist, ël Salvator. A tut sossì a rend na ciàira testimoniansa lë Spirit Sant, ch’an parla për tuta la Bìbia.

Lë Spirit Sant ëd Dé a l’ha mai chità ‘d travajé an ës mond e lòn ch’a fà a l’é d’efet sicur. Chiel nen mach a pòrta anans la stòria a sò compiment ùltim, ma a séguita a porté ‘d gent ëd minca nassion a la fej an Crist. Sossì a l’é selebrà an tùte le leture bìbliche ‘d costa duminica-sì con vàire acent. An evidensa a-i é che l’osservansa dij comandament che Nosgnor a l’ha dane për nòstra condòta, a seurt an nojàutri da l’amor e dl’arconossensa për le maravije che Dé a l’ha compì e a compiss për nojàutri an Crist. As trata nen mach ëd la përsuasion che ij comandament a cisso na vita bon-a e giusta, ël mèj ch’i podrìo avèj, ma ch’a son l’espression génita ‘d nòstra comunion con Nosgnor Gesù Crist.

L’apòstol Pàul a fortiss: “Sicur a-i na son vàire ch’a son ciamà dio, sia ant ël cel che an sla tèra, coma che an efet a son tanti coj ch’a rendo l’adorassion a vàire ansidìt dio e sgnor. Contut, nojàutri i savoma ch’a-i é mach un sol Dé, ël Pare, ch’a l’ha creà tut lòn ch’a esist e noi i vivoma për chiel, e a-i é mach un sol Signor, Gesù Crist. Për sò mojen Nosgnor a l’ha fàit tut lòn ch’a-i é. A l’é da chiel ch’i l’oma arseivù la vita” (1 Corint 8:5-6). Ël Dé ver e viv, ch’a l’é arvelasse ant la stòria d’Israel e, ant la manera la pì àuta, ant ël Signor e Salvator Gesù Crist, a l’é selebrà ant le leture bìbliche ancheuj coma Col che nen mach a l’é sercà, ma ch’a l’é ‘dcò trovà da ‘d gent ëd tut ël mond. An efet, a l’é Chiel la sorgiss ëd frut bon, coj ch’i podoma porté an nòstra vita quand ch’i soma dabon an comunion con Chiel tanme ‘n mèir ch’a pòrta d’uva bon-a quand ch’a sta bin tacà a la vis.

Ij dissépoj ‘d Nosgnor Gesù Crist (antlora e ancheuj) a son ëd përson-e “ch’a van a scòla” për tota soa vita ‘d lor e dont ël magister a l’é Chiel. An amprendenda le lession ch’a-j dà (Chiel ch’a l’é giust e sant), pòch a pòch lor a son trasformà da la mira moral e spiritual a Soa imàgine. Sossì a lo buto an evidensa le leture bìbliche ch’i scotroma ancheuj e ch’a rivo an cò ant la conta ‘d n’àutra aparission ëd Gesù ai Sò dissépoj. Ambelelì a l’é arlevà coma Gesù “a-j deurv la ment” për comprende nen mach Soa realità, ma ‘dcò le Scriture ch’a na parlo ‘d manera autorèivola. Deurbe la ment a l’é cheicòsa ch’i n’oma bin da manca ‘dcò ancheuj nojàutri quand ch’i lesoma la Bibia.

La comunion, ël grop ch’a së stabiliss an tra frej e seur an Crist, a l’é selebrà da le prime tre leture bìbliche ch’i scotroma ancheuj. Cola-lì a l’é n’armonia motobin pressiosa, an dis ël Salm 133. Second j’At dj’Apòstoj a veul dì esse “d’un sol cheur e ‘d n’ànima sola”, tant che ant la prima comunità cristian-a “a-i era gnun ëd lor ch’a vivìa ant l’indigensa”. Com a dis la prima litra ‘d Gioann, costa comunion a së slarga nen mach ai frej e seur cristian ëspantià për ël mond, ma ‘dcò a coj dle generassion passà e a j’apòstoj medésim, ch’an diso: “…përchè ‘dcò vojàutri i sie an comunion con nojàutri”. Costa comunion a trova sò fondament ant la comunion che ij cristian a l’han con Nosgnor Gesù Crist, coma ch’a dis apress: “nojàutri … ch’i l’oma comunion con ël Pare e con Sò Fieul Gesù Crist”. Costa comunion a l’é dzurtut ël cadò ch’a fà ‘l Crist arsussità quand ch’a-j dà sò përdon, soa pas e sò Spirit, parèj coma ch’a l’é ilustrà da vangeli scond Gioann al capìtol 20. L’aspirassion a la comunion an Crist a l’é un fàit ch’a l’é dane: për lòn is doma da fé për dësbarassene da minca n’antrap ch’as buta an mes e che costa comunion a la podrìa compromëtte, guasté.

L’arsurression dël Signor e Salvator Gesù Crist, ch’a marca soa vitòria an sla mòrt (an tùit ij sens ch’i doma a cost tèrmin) a resta fin-a ancheuj na fòrsa moral e spiritual d’efet strasordinari. A përmët la trasformassion dël cheur ëd coj ch’as afido a Chiel e a anfond energìa ai chërdent për realisé ëd cangiament concrét da la mira përsonal e sossial. La fòrsa dl’arsurression a së slarga a la fin tant da feje intré ant na dimension dl’esistensa che gnanca ‘d nòrma is na rendoma cont. Doi test profétich ch’is lesroma ancheuj (dai salm e ‘l lìber d’Isaìa) an parlo ‘d tut sossì. La “sostansa” dl’anonsi dl’arsurression a l’é esemplificà ant le prime predicassion christian-e com i-j trovoma ant ël lìber dj’At dj’Apòstoj. A la fin, ant la conta ch’a fà l’evangelista Gioann, i trovoma coma dël tut përsonal e diréta a sìa la relassion che Dé, an Gesù, a veul ëstabilì con nojàutri. Tanme ‘n bon bërgé con soe feje, Gesù a dis ëdcò a nojàutri: “I-j dago la vita eterna e mai a andran a perds-e. Gnun a sarà bon a gavèmje d’ant le man” (Gioann 10:28). L’anunsi dl’arsurression dël Crist a l’é la pì bela dle neuve ch’i podrìo mai arsèive.

An costa sman-a prima dla Pasqua cristian-a, che la tradission a ciama “la sman-a santa” o “sman-a ‘d passion”, i foma la comemorassion dij patiment e la mòrt dël Signor e Salvator Gesù Crist, ch’a l’é ‘l mojen ëd nostra redension. I lo foma con doi test profetich dël Testament Vej ch’a na parlo, e ‘dcò con l’antica confession ëd fej an fòrma poética che l’Apòstol Pàul an propon an soa litra ai Filipèis. I lass-roma, a la fin, che ‘l racont ëd la Passion dël Crist ëscond March an parla daspërchiel e an trasmëtta tut l’afror ëd lòn ch’a l’é capitaje al Salvator. A l’é la conseguensa dij nòstri pecà, ma ‘dcò ël mojen che Dé a deuvra për realisé nòstra salvassion. Coma ch’a l’é stàit bin osservà, ij vangej a son ël racont dij patiment e mòrt ëd Gesù con na longa introdussion e ‘l final glorios.

Nosgnor Dé a l’ha fane conòsse ‘d manera ciàira an le Scriture Sante Soa volontà për le creature uman-e. Lòn che Chiel a veul da nojàutri a l’é contnù an Soa Lege moral, ch’a l’é bon-a e giusta. L’infrassion a Soa Lege, chiel a lo ciama pecà e le conseguense dël pecà a son ëdcò diciarà ciàir. Ël pecà a l’é lòn ch’a l’ha corompù la natura uman-a a le rèis. An soa misericòrdia Nosgnor a l’ha procurane ‘n rimedi për ch’a sìa possìbil l’argenerassion moral e spiritual ëd la creatura uman-a, visadì ël pentiment e la fej ant la Përson-a e euvra dës Signor e Salvator Gesù Crist. Për ël mojen dij sò patiment e mòrt an cros, Chiel a l’ha compì ‘l sacrifissi ùltim ch’a rend possìbil nòst përdon, argenerassion e arconciliassion con Dé. Le leture ch’i faroma ancheuj a son l’ilustrassion ëd tut sossì: (1) l’orassion dël pecator pentì ant ël Salm 51. (2) La professìa ‘d Geremìa a preanunsia ‘l temp anté che l’ubidiensa a Nosgnor a sarà anreisà an nòst cheur. (3) La proclamassion che Gesù a l’é stàit consacrà për l’eternità coma ‘l Sacerdòt ùltim, mediator e agent ëd la grassia ‘d Nosgnor, ant l’Epìstola a j’Ebreo. (4) La rësposta ‘d Gesù a doe përson-e ch’a l’avìo l’aspirassion a ‘n rëscontr ëd përson-a con Gesù përchè a vorìo ‘d podèj avèj ‘dcò lor l’esperiensa ch’a n’avìo sentune parlé. Sossì ant l’evangeli ‘d Gioann.

Na cros, ch’a fà memòria ‘d coma ch’a l’è mòrt Nosgnor Gesù Crist, a l’é butà an granda evidenza ant la pì granda part dj’edifissi dle gesie cristian-e. Alvela an àut, la cros, sìa ‘d manera fìsica che ant la predicassion cristian-a, a l’é ancora considerà dal mond në scandol e na folairà. Ant le ditature, le cros cristian-e a son sovens campà giù e dësblà: lì a diso che gnente e gnun a deuv dësfidé la supremassìa dlë stat e ‘d soe guide e che gnun-a marca ‘d Nosgnor a l’ha da esse mostrà. Tutun, ij cristian a fortisso “con ostinassion” a levé an àut ël Signor e Salvator Gesù Crist nen mach an privà ma ‘dcò an pùblich. Për lor a l’é ‘n dover ch’a peudo nen manché d’onorelo. Përchè a fan parèj? A l’é përché “a venta”, a l’é necessari: ël valor e l’efet ëd lòn che Gesù Crist a l’ha compì quand ch’a l’é mòrt ans na cros a l’ha da esse proclamà ‘d manera franca përché a l’é la speransa ùnica e génita ‘d salvëssa për l’umanità. Sossì a l’é presentà ant le leture bìbliche dë sta sman-a, anté che “la cura” dij nòstri pecà a l’é selebrà e proclamà nen mach ant ël Testament Neuv, ma ‘dcò ant ël Testament Vej.