Leture dla dumìnica

Com é-lo ch’as arvela Nosgnor Dé? Chiel as arvela për ël mojen ëd le lege ch’a l’ha establì e ch’a fan funsioné l’univers creà: cole che la siensa a studia. Nosgnor as arvela ‘dcò për ël mojen ëd soa Lege moral, ch’a l’é anreisà an nojàutri, contut ch’a sia sovens crasà e storzùa. Cola lege-lì a l’é proclamà ant le Scriture Sante ebràiche e cristian-e. Le lege dla natura e la lege moral a son le doe sorgiss d’arvelassion ch’a son selebrà ant ël Salm 19, nòstra prima letura ancheuj. Rendje onor e scoté lòn che Dé a l’ha stabilì për nòstra vita a l’é la marca ‘d n’òm o ‘d na fomna ‘d sapiensa, rapresentà ant la sconda letura coma na fomna ch’a lansa ij sò arciam “për le vìe e për le piasse” përchè la gent a la séguita e ch’a sio pa nen ëd fòj. A son tanti an cost mond, contut, coj ch’a pretendo d’esse ‘d magìster e a sòn pròpi ‘d ciaciaron. Da soa boca ‘d lor a ven “tant d’eva dossa che d’eva mèra”, an dis l’apòstol Giaco an nòstra tersa letura. A l’é për lòn ch’a l’é ‘mportant avèj motobin ëd disserniment quand ch’i-j sentoma. Ëd disserniment, contut a n’avìa pa l’opinion pùblica dël temp ëd Gesù, ch’a sfaussava soa Përson-a, dotrin-a e euvra. A l’é mach “n’orija da dissépol” (Isaia 40:4-5) ch’a peul mnene a dëscheuvre la vrità sù Gesù, Paròla ch’a viv ëd Dé e a confessé nòstra fej an Chiel. Sossì a l’é lòn ch’an presenta la quarta letura ancheuj, ciapà dal vangel ëscond March. Donca: stoma bin a sente!

La stòria dl’umanità a l’é tanme na serie ‘d taramòt ch’a fan ëd devastassion ch’a bolverso nòstra vita e ch’a buto a dura preuva nòstra resistensa. Quand ch’a sagrin-o nòstra ment e cheur (quand ch’a buto a l’arzigh nòstr echilibri moral e spiritual) i podoma trové nòstra pas e fermëssa an Nosgnor Dé. A l’é col-lì ‘l fondament frem e sòlid ch’i podoma pianteje dzora ij pè. Costa vrità a la fortiss ël Salm 125 ch’a deurv ancheuj nòstre leture bìbliche.

Le catedraj maestose ch’as treuvo an tut’ Euròpa a son dventà ancheuj d’atrassion për turista ch’a fan mach ëd ciadel e che soens a l’han gnun’ ideja ‘d lòn ch’a na pijo le fotografìe. Mersì a Dé, an cole catedraj a-i é ‘dcò ‘d capele separà andova ch’as peul intré e setesse an silensi e ant la mesombra për l’archeujiment e la preghiera, visadì për sërché la presensa ‘d Dé.  

La folandrà dl’òm a l’é bin piturà ant la prima letura bìblica ‘d costa sman-a, ël Salm 14, ch’an presenta le përson-e émpie, visadì cole ch’a penso ‘d podèj fene a meno ‘d Nosgnor Dé, coma ‘d gent ch’a finiss mach për ruinesse la vita da daspërlor. Ël comportament da stupid, contut, a riguarda nen mach coj ch’a chërdo nen a Dé, ma sovens ëdcò ij chërdent malprudent quand ch’as lasso tiré da le lausenghe dla carnalità, dla lussuria, e a finisso për comëtte ‘d pecà grev. I lo vdoma ant la sconda letura ch’an parla dij pecà ch’a l’avìa comëttù ‘l rè David e le conseguense ch’a na seurto. Mersì a Dé, contut, l’ora che sia ij prim che jë scond as arpentisso sincer, a treuvo le benedission dont an parla la tersa letura, sugelà da la strasordinaria potensa dël Salvator Gesù Crist – com i vdoma ant la quarta letura. N’apel al pentiment e a la fej an Crist a l’é pì che mai necessari për nojàutri ‘dcò ancheuj.

Moviment e sërvissi ativ. Avèj ‘d certësse sicure ch’a sìo fisse coma n’ancra an sna ròca, a l’é l’aspirassion ëd tanti ‘dcò ancheuj. A l’é për lòn che l’umanità a l’ha sèmper edificasse ‘d templi massiss, catedraj e santuari. A l’é për lòn ch’a veul avèj për l’adorassion dë stàtue ch’as peudo toché e ‘d mistà ch’as peudo contemplé. A l’é për lòn ch’as serca la fisicità ‘d sacrament ch’a peudo dé “la garansìa” ëd la presensa fìsica dla divinità bele s’a sìa mach imaginà – ma as veul “toché cheicòsa”. Nosgnor Dé, contut, a veul ch’i-j chërdoma “an sla paròla”, sensa cola sòrt-lì ëd “garansìe” materiaj, përché Chiel a l’é fidel a soe promësse e a veul nen esse “fissà” (e controlà) da gnente e da gnun. Chiel a l’é moviment e “dinàmica”. Ëdcò sò pòpol a l’ha da esse ativ e “an moviment”. Le leture bibliche dë sta sman-a a buto an evidensa ciàira tut sossì.

Ël pòpol gënit ëd Nosgnor, angagià a porté anans soa mission, a buta nen an parada soa fòrsa esterior e richëssa dij sò mojen. A n’ha pa e a dovrìa nen pensé ‘d procuress-je e fess-ne blaga coma ch’a fan ij potent d’ës mond. Quand che, an soa stòria, a l’ha chërdù ‘d dovèjlo fé, a l’é stàit sèmper dësvërgognà e batù. Ël pòpol ëd Nosgnor a vincc e vincc-erà ant l’umiltà e ant la dëbolëssa, tant ‘me sò Signor Gesù Crist. L’istess a l’han dimostrà ij sò profeta e apòstoj, che, a l’è ‘ndubitabil, a j’ero pòver da la mira uman-a, ma a l’han trionfà e për lòn a l’han fàit resté ‘d bòsch ij sò nemis. Armarcomlo ant le leture bìbliche ch’i andoma a sente ancheuj.

Ël moviment dij cristian a l’é stait sugetà da sèmper a tanti atach ch’a na mnasso l’estinsion. La stòria a lo testimònia e tanti a-i son ancora ancheuj. Tuti a son ëstait arpossà e batù. Përchè? Përchè ij propòsit ëd Nosgnor a peudo pa, an gnun-a manera, esse butà an derota, quai ch’a sio ij sò nemis. Le leture bìbliche dë sta duminica-sì a buto an bela evidensa coma le mnasse dij nemis ëd Nosgnor a l’avran gnun-a riussìa. Ël Salm 9 a l’é n’acorà preghiera për che Nosgnor a protega dai sò nemis l’òm ch’a l’é fedel a Chiel. La letura dal prim lìber ëd Samuel an presenta la dësfida e le mnasse dël gigant Golìa che, a sò temp, a saran ësbusiardà da David ch’a lo mass-rà. L’esperiensa, peui, dl’apòstol Pàul an é presentà coma na colession ëd preuve e ‘d dificoltà che, grassie a Nosgnor, chiel a-j supererà. L’episòdi dël vangel a conta dla tempesta an sël lagh ëd Galilèa che a l’avrìa podù fé fonghé la barca andoa ch’a j’era Gesù e ij sò dissépoj e feje fé na bruta fin a tut ël moviment cristian. Gesù, tutun, a-j gava dal perìcol: la dësgrassia a riva pa. Gesù an dis ancora ancheuj: “Përchè i l’eve tanta pàu? Com é-lo ch’i l’eve nen ëd fé?”.

A la ciamo “fiction”, imaginassion an anglèis. A l’é ‘l mond dël teàtr e del cinema, un mond ëd fantasìe e d’ilusion. Ëd përsone amblëttà (ch’a son nen lòn ch’a smijo), a son d’ator ch’a fan na part an dë stòrie imaginà, fàite a pòsta për antërten-e. A-i è contut ëdcò vàire polìtich e ‘d përsonagi dla religion ch’a son ëdcò “d’ator” ch’a parisso ans la sen-a, pa nen për antërten-e ma për ambrojé e serve ij sò tornacont. Le leture bìbliche ‘d costa duminica a gieugo tute an sël contrast an tra aparensa e realità, an tra presusion veuida e d’efèt concret, an tra “fum” e “sostansa”. A l’era pa Sàul, vistos coma ch’a l’era, ch’a l’avìa da esse l’elèt ëd Nosgnor e rè dël pòpol d’Israel, ma David, un gagno ch’a contava bin pòch fin-a an soa famija. Ëdcò l’apòstol Pàul a l’era nen na përson-a ch’a tirava jë sguard, ma meprisà da tanti për vàire rason. Ij sò concorent a fasìo “pì bela figura”, ma a j’ero d’apòstoj fàuss. David e Pàul a l’ero, contut, jë strument che Dé a l’avìa sernù për porté anans ij Sò propòsit ëd salvassion. A j’euj dël mond, fin-a Gesù a l’era antlora un ch’a contava bin pòch, un ch’a campava dla smens ch’a l’era “pcita e da pòch”. E pura…

Ël pòpol ëd Nosgnor a l’é ciamà a dé na ciàira testimoniansa al mond che la Paròla ‘d Dé e Soa Lej a l’é la pì àuta régola ‘d fej e condòta. Coma ch’a l’era sostnùa e testimonià da Nosgnor Gesù Crist, cola-lì a l’é l’ùnica e gènita guerna dla vita, personal e comunitària. Chila an men-a a slarghé nòstre prospetive an sla realità e a dëscheuvre neuve dimension ëd l’esistensa. Ël mond, ch’a l’ha la vista curta e a-j chërd nen, a riva fin-a a dé dël folitro e dël mat a Gesù e a coj ch’a-j van dré, e a l’ha la pretèisa d’avèj “ij pé për tèra”. Cole ch’a son, contut, le conseguense ‘d na tal miopìa? Tut sossì i lo vëdoma an sle leture bìbliche për costa duminica. Nosgnor, an coste leture, coma ch’a fà sèmper, an parla ciàir. Stoma a sente.

Nosgnor Dé a l’é an pien-a atività an mes a nojàutri për ël mojen ëd Sò Spirit Sant. Le leture bìbliche ‘d costa duminica a na fan la selebrassion an butand an evidensa Soe vàire manere. A arlevo coma che Dé an parla për ël mojen dij fenòmeni dla natura, ant la vocassion dij Sò porta-vos sernù e ant lë stil ëd vita arnovà ‘d coj che Chiel a l’ha ciamà a la salvassion. A l’é dzurtut ant la purificassion e argenerassion dël cheur ëd pecator ch’i l’oma da armarché l’euvra dlë Spirit Sant ch’a-j bogia. É-lo chi lo vdoma? E, dzurtut, i na foma part ëd costa euvra?