La festa dël Natal an armemòria n’aveniment ùnich ant la stòria: la nàssensa ‘d Gesù Crist, ël Salvator dël mond. Cost aveniment a l’era stàit profetisà vàire sècoj prima. Ij profeta d’Israel, ispirà da Dé, a l’avìo preanunsià fin-a ‘d detaj ij pì dëstravis dij fàit ch’a l’avrìo caraterisà la nassensa ‘d Gesù. Isaìa a dis:
“Malgré tut lòn, col temp ëd top e ‘d disperassion a ‘ndrà pa anans për sèmper. […] a vnirà ‘l temp cand che la Galilèa dle Gent, ch’a sta arlong ëd la strà ch’a va dal Giordan al mar, a sarà ‘nluminà ‘d glòria. La gent ch’a marcia ant ël top a vëdrà na lus granda. Për coj ch’a stasìo ant na tèra ‘d përfonda scurità a risplendrà na lus. […] As arlegreran dë ‘dnans a Ti tanme ‘d paisan ant ël temp ëd la mësson o ‘d guerié ch’a së spartìsso la ladrarìa ‘d guèra. Përchè ti ‘t brisras ‘l giov ëd soa s-ciavensa e it dëscarieras ‘l grev fardel ch’a l’han an sla schin-a. It brisras ‘l baston dël craseur giusta coma ‘t l’avìe fàit quand ch’ it l’avie butà ‘n dërota l’armada ‘d Midian. […]. Përchè ‘n cit a l’é nassune, i l’oma arseivù ‘l don d’un fieul. A l’avrà an sle spale la responsabilità dël govern. A sarà ciamà: Consijé maravijos, Dé potent, Pare etern, Prinsi dla pas. Sò govern e soa pas a vniran mai a la fin. A governerà ‘d manera imparsial e giusta dal tròno ‘d David, sò antich, për tuta l’eternità. L’angagg dëspassionà dël Signor dl’univers a sarà chiel ch’a farà tut sossì” (Isaìa 9:1-6).
Isaìa a l’avìa ‘dcò preanunsià che ‘l Crist a sarìa nassù da na giovnëtta nen marià, o coma ch’as disìa antlora, na vèrgin: “Donch ora Nosgnor medésim at darà ‘n segn: na vergin a concepirà ‘n cit! Chila a butrà al mond un fieul e a-j darà ‘l nòm d’Emanuel, ch’a veul dì “Nosgnor a l’é con nojàutri” (Isaìa 7:14).
Ёl profeta Michèa, ispira da Dé, a l’avìa fin-a indicà cola ch’a sarìa stàita la borgià anté che ‘l Crist a sarìa nassù. A dis: “E ti, Betlem d’Efrata, combin che ti ‘t sie bin pcita për esse contà an tra le tribù ‘d Giuda, a l’é da ti ch’a-i nass-rà col ch’a l’ha da governé Israel. Soe rèis a fongo ‘nt ël passà pì lontan, a ven-o da l’eternità” (Michea 5:1).
Coste-sì a son mach ëd vision leste ch’a j’ero stàite passà al pòpol ëd Nosgnor për ël mojen ëd la vos dij profeta. A l’avìa da rivé ‘l temp, contut, che la fede a sarìa dventà certëssa, ël temp andova che la professìa a sarìa dventà ‘n fàit. Sossì a l’é rivà ant la prima neuit ëd Natal, apopré doimila agn fà.
Un-a dle predicassion le pì bele ch’a sìo mai stàite presentà a l’era cola ch’a l’avìa fàit n’àngel ant l’ocasion midèma ‘d col aveniment ëstòrich. Sté a sente:
“Ora, a-i ero lì davzin ëd bërgé ch’a stasìo ‘nt ij camp e ch’a goernavo ij sò strop ëd feje ‘nt la neuit. E n’àngel dël Signor a l’é presentasse dë ‘dnans a lor e la glòria ‘d Nosgnor a l’ha anvlupaje ‘d ciàir tant ch’a na son ëstàit ëstravirà e son ësburdisse nen pòch. Ma l’àngel a l’ha dije: “Àbie nen tëmma përchè – sté bin a sente – iv nunsio la neuva ‘d lòn ch’a sarà ‘n grand motiv d’alegrëssa për tut ël pòpol. Ancheuj, ant la sità ‘d David, për vojàutri a l’é nassù ‘l Salvator, ch’a l’é ‘l Crist, ël Signor” (Luca 2:8-11).
Ël prim sërvissi divin a l’ha nen avù leugh ant un templi, ant na catedral o ant na sinagòga, ma an campagna. L’anunsi dla nassensa dël Crist a l’é arsonà ant ij cej. L’àngel ëd Nosgnor a l’avìa proclamà costa bon-a neuva a ‘d bërgé ‘d gnun cont. Ij bërgé, bele s’a j’ero pòver, a podìo disserne cola vos dal cel coma na vos pì fòrta dl’armor somber ëd la confusion ëd la tèra. A l’é curios che coste paròle gioiose a l’ero pa stàite arferije prima ai prèive o ai savant, o ai Farisé. Nosgnor a parla a coj ch’a son dispòst an sò cheur a sente sensa pregiudissi, e ij bërgé dla Giudèa a l’avìo sentù cost sermon dal cel.
A l’é ‘d pèis che cost sermon a l’era stàit përnunsìa ‘d neuit. A l’era neuit nen mach përchè ‘l sol a l’era giumai calà, ma përchè ‘l mond a l’era quatà da na capa greva ‘d top. Soens a càpita che Nosgnor as manifesta giusta ant l’ora anté che ‘l top a l’é pì scur. A l’era ‘d neuit an Egit, cora che j’Israelita a l’ero stàit liberà da la s-ciavensa dël Faraon. A l’era ‘d neuit cand che Samuel a l’avìa sentì la vos ëd Nosgnor ch’a lo ciamava a dventé profeta an mes al pòpol ëd Dé. A l’era ‘d neuit cand che Dé a dasìa l’ispirassion a David dë scrive ij salm ij pì tocant. E a l’era ‘d neuit cora che ‘l Crist a nassìa a Betlem, cand che l’àngel ëd Nosgnor a l’avìa nunsià an tuta la glòria ‘d Nosgnor, che ‘n Salvator a l’era stàit donà al mond.
Fòrse ‘dcò për vojàutri adess a l’é neuit. A l’é neuit s’i seve sota le bòmbe dla guèra. A l’é neuit s’i seve ant na stansia d’ospedal. A l’é neuit s’i seve ant ij sagrin e ‘l deul. Tutut, i vorìa dive che dëdlà dle nivole scure a-i é ‘l sol ch’a splendriss. Arsèive ‘l Crist coma vòst Signor e Salvator a peul porteve ‘d gòj, tanta coma i l’avìe mai fane l’esperiensa – s’i seve dispòst a fidé a Chiel vòstra vita.
Col ch’a l’era ‘l contnù dla predicassion che l’àngel ëd Nosgnor a l’avìa përnunsià cola prima neuit ëd Natal? A l’é ‘mportant ch’i lo conossoma, përchè lòn ch’a l’era vrità për ël Crist antlora, a l’é vrità ‘dcò për nojàutri. A son passà vint sécoj, ma: “Gesù Crist a resta l’istess: coma ch’a l’era ier, a l’é ancheuj e a sarà doman” (Ebréo 13:8).
La prima còsa ch’a l’avìa dit l’àngel ëd Nosgnor a l’era: “Àbie nen tëmma”. Anans ëd la vnùa dël Crist ël mond a l’era pien ëd tëmma. Ij Roman a l’avìo tëmma dl’arvira, e ij sò sugèt a l’avìo tëmma dla potensa ‘d Roma. Ij Saducé a l’avìo tëmma dij Farisé e tùit e doj a l’avìo tëmma dij publican. Ël cheur ëd la gent, daspërtut, a l’era pien ëd sospet, ëd pau, ëd difidensa. Ël Crist, tutun, a peul fé chité costa atmosfera ‘d paura për tuti coj ch’as fido a Chiel. Gesù a l’avìa dit ai sò dissépoj: “Àbie gnun-a temma, pcit ëstrop, përché a vòst Pare a l’é piasuje ‘d deve ‘l Regn” (Luca 12:32) e sossì a l’é bin tìpich ëd la dotrin-a ‘d Gesù.
Ancheuj ël mond a viv ant la tëmma. A-i é tanti ch’a l’han tëmma ‘d tut, con l’ecession ëd Dé. A l’han gnun timor ëd Dio. Malgré lolì, s’is lassoma arconcilié con Dé për ël mojen ëd Gesù, i dovoma pì nen avèj pau. La Scritura Santa an dis: “Coj ch’a l’han d’amor a l’han nen tëmma, përchè l’amor, quand ch’a riva a compiment, a scassa la tëmma. S’i l’oma tëmma a l’é përch’ i tëmmoma ‘n castigh e sossì an mostra ch’i l’oma ancora nen fàit l’esperiensa pien-a ‘d sò amor përfet, compì” (1 Gioann 4:18). La sola manera ‘d liberesse da la pau a l’é Gesù Crist. Esse lìber da la pau a l’é nen cheicòsa ch’i podoma desse da daspërnojàutri. As trata d’un coragi ch’a l’é colegà strèit a Gesù. Mach chiel a peul fé pra net ëd nòstra pau. L’àngel a l’avìa dit: “Àbie nen tëmma përchè … për vojàutri a l’é nassù ‘l Salvator, ch’a l’é ‘l Crist, ël Signor”.
Lòn ch’a l’é ch’a fà pau a vojàutri? L’eve-ne pau dl’avnì con tuta l’incertëssa ch’a porta? La rëspòsta a cola tëmma a l’é ‘l Crist. L’eve-ne tëmma dij fardel ëd la vita che cheivòlta a smijo pì pesant che ‘d lòn ch’i pense ‘d podeje soporté? Ël Crist a l’é la rëspòsta a cola tëmma. L’eve-ne tëmma dla mòrt? Ël Crist a l’ha trionfà an sla mòrt e, se vojàutri i bute an Chiel vòstra fiusa, i podreve dì con l’apòstol Pàul: “La vitòria a l’ha travondà la mòrt. Ò mòrt, andoa ch’a l’é toa vitòria? Andoa ch’a l’é adess tò ujon?” (1 Corint 15:54-55). A l’é pròpi vera: a l’é ‘l Crist la rëspòsta a la pau.
L’àngel ëd Nosgnor a va anans an sò sermon con ëste paròle: “iv nunsio la neuva ‘d lòn ch’a sarà ‘n grand motiv d’alegrëssa për tut ël pòpol”. La neuva portà da l’àngel ëd Nosgnor a l’era la neuva la pì granda che mai a fussa rivà al mond. La neuva a l’era bon-a përchè a ‘rvelava che Dé nen mach a veul bin al mond, ma che ant la përson-a ‘d Sò Fieul, Chiel a l’era vnùit për identifichesse dël tut con le creature uman-e,
Costa neuva a l’é ‘dcò bon-a për nojàutri tuti, përché a mostra che la potensa ‘d Nosgnor a l’é pì granda che la potensa dël mal e che Chiel a l’é dispòst a fé part con nojàutri ‘d cola potensa.
La neuva a l’é bon-a përchè la pau a l’é stàita scambià con la speransa, l’òdio da l’amor, la s-ciavensa da la libertà, la colpa dal përdon.
La neuva a l’é bon-a përchè la gòj a ‘rtorna a esse la pì fòrta. La vos ëd Nosgnor e dj’òm e dle fomne a l’era pì nen stàita fondùa ‘nt la gòj fin-a dai temp andova che lor a l’ero an comunion ant ël giardin ëd l’Eden. Na vòta ‘d pì, për ël mojen dël Crist, ël calor, l’entusiasm ëd la comunion a ‘rtorna a fesse sente an tra Nosgnor e la creatura uman-a.
Nosgnor a l’ha nen fane la promëssa ‘d gavene na vira për tute dai sagrin, ma Chiel a l’ha promëttune dë sté con nojàutri ant l’ora dl’aflission. A l’é costa-sì la bon-a neuva portà da l’àngel an cola prima neuit ëd Natal: ël grand “porteur ëd fardej” a l’era vnùit ant ël mond.
Ancheuj cheidun ëd vojàutri a l’ha la schin-a piegà dal grand pèis dij sagrin e ‘d crussi. Ancheuj i peude arsèive la bon-a neuva ‘d Gesù. Ancheuj i peude fidé a Chiel vòstra vita e Chiel a sarà con vojàutri a travers dij vòstri crussi.
La neuva pì bela ‘d tute, contut, a l’é che Gesù a l’é vnùit për salvé dal pëccà. Ël Natal a podrà pa avèj për nojàutri la significassion ch’a l’ha da avèj sensa che i conossoma ‘l Crist coma nòstr Salvator. I përdoma dël tut lë spirit génit dël Natal se i conossoma pa ‘d përson-a Gesù Crist coma Signor e Salvator. É-lo ch’i lo conòsse përdabon? É-lo ch’i seve stàit a la cros e i l’eve arseivù Gesù Crist coma vòst Signor, Magister e Salvator?
La tersa part ëd ël sermon ëd l’àngel ëd Nosgnor a l’era “a tùit ël pòpol”. La redension che ‘l Crist a pòrta a l’é pa limità mach a na rassa ‘d gent o a un grup selessionà ‘d përson-e. A l’é n’oferta fàita a tuti. A-i é gnun-a indicassion che Dé a favorìssa na rassa, na nassion, o na classa ‘d gent. La Bibia a mostra che për Nosgnor a-i é mach na distinsion ùnica: cola an tra chërdent e pa chërdent. Gioann 3:16 a lo dis ciàir: “Përchè a l’é parèj che Dé a l’ha tant vorsù bin al mond: a l’ha dàit Sò Fieul ùnich, përchè tuti coj ch’a chërdo an Chiel a perisso nen ma a l’abio vita eterna”. Cand ch’a dis: “Tuti coj ch’a chërdo” a comprend minca sòrta ‘d përson-e. “…-
përchè tùit a l’han pecà e a son pì nen an condission ëd podèj conformesse ai glorios criteri ‘d giustissia stabilì da Nosgnor” (Roman 3:23), a veul dì che tuti a l’han da manca d’un Salvator. La Bìbia a dis: “Ancheuj, ant la sità ‘d David, për vojàutri a l’é nassù ‘l Salvator”. Sossì a fà part ëd la bon-a neuva: a l’é për tuti.
Lòn ch’a l’é pì trist a l’é che, fin-a ancheuj, scasi doi mila agn apress Soa nassensa, a-i é ancora tanta gent al mond ch’a l’ha pa sentì la Bon-a Neuva e che, për conseguensa, a conòss pa la gòj ëd la salvassion.
L’ùltima part dël sermon ëd l’àngel a l’é la pì importanta: “Ancheuj, ant la sità ‘d David, për vojàutri a l’é nassù ‘l Salvator, ch’a l’é ‘l Crist, ël Signor”. Col “për vojàutri” a veul pròpi dì “për vojàutri”! A l’é për vojàutri che Chiel a l’ha chità Soa abitassion dël cel, ch’a l’é vnùit an sla tèra, ch’a l’è nassù e ch’a l’é stàit butà ant na grupia. A l’é për vojàutri che Chiel a l’ha portà la cros e a l’é stàit crosifià an sël Gòlgota. A l’é për vojàutri ch’a l’é stàit ësbefià da la furfa. A l’é për vojàutri che Sò sangh a l’é colà da soe man e dai sò pé. A l’é për vojàutri che chiel a l’ha dit: “Pare përdonje, përchè a san nen lòn ch’a fan!” (Luca 23:34). A l’é për vojàutri ch’a l’ha crijà an sò respir darié an sla tèra: “Tut a l’é compì” (Gioann 19:30). A l’é për vojàutri ch’a l’é arsussità dai mòrt. Vera: “Ancheuj, ant la sità ‘d David, për vojàutri a l’é nassù ‘l Salvator”.
L’eve-ne mai pensà a lòn ch’a l’é capità apress che Gesù a l’é vnùit ant ël mond? Ël mond a l’ha bin sentù l’antruch poderos ëd Gesù. Soa compassion a l’ha rendù tanti pì compassionèivol; sò toch ëd varision a l’ha rendù tanti pì umanitari; sò compléta dedicassion al bin ëd la gent a l’ha fàit che tanti as dedichèisso ‘d manera disinteressà a d’àutri. Sò sacrifissi a l’ha rendù ‘l mond pì dispòst a tnisse da part. Ël Crist a l’ha fàit ësponté n’arcancel dë speransa tut dantorn a d’òm e fomne e a l’ha daje cheicòsa ‘d valor për che vive. Se ‘l Crist a fussa nen ëvnùit, sto-sì a sarìa stàit sensa dubi un mond sensa speransa. Se ‘l Crist a fussa pa vnùit, sto-sì a sarìa stàit un mond përdù. Se ‘l Crist a fussa pa vnùit a-i sarìa stàje gnun’intrada a Dé; a-i sarìa staie gnun-a redension; gnun përdon; a-i sarìa staie gnun salvator.
É-lo che Gesù a l’é vòst Salvator? I l’eve anvitalo an vòst cheur? Opura vòstra vita smija a col oberge ‘d Betlem, tròp pien ëd gent ch’a l’avìa èì gnun pòst për alogeje ‘l Crist? S’i l’eve tut fòra che ‘l Crist, an vrità i l’eve gnente; ma s’i l’eve ‘l Crist, i l’eve tut. Fé an manera che coste feste a sio un Natal ëd gòj an dasend a Gesù Crist vòst cheur.
Ij ré mago a l’avìo portà ij sò cadò d’òr, ancens e mira, Còs é-lo che vojàutri i deve al Crist an cost Natal? Él cadò che Chiel a veul da vojàutri a l’é vòst cheur. Fé l’esperiensa dla significassion génita dël Natal and dasend ancheuj vòst cheur al Crist.
Ant ël prim Natal, Dé a l’ha dane Sò Fieul. Lòn che Chiel a veul da vojàutri a l’é l’arendiment complèt a Chiel ëd vòstra vita. Chiel a veul che vojàutri iv bandon-e a Chiel e i-j dédiche vòstra vita. É-lo ch’i andreve a Chiel arnunsiand ai vòstri pecà? Arsèive ‘l Crist coma Signor e Magister e fé che sto-sì a sìa ‘l prim Natal andova ch’i deurbe vòstra vita a lë spirit génit ëd Natal. Doverté vòst cheur e lassé che ‘l Crist a-i intra. Che moment magnìfich ëd l’ann a sarìa cost-sì për pijé cola decision!
(Paolo Castellina, 20-12-2022, Tradussion ëd Billy Graham, in Decision, Dzember 1990, pp. 1-3).
Leave a Reply