Leture bìbliche për dominica 5 Luj 2020

Con le vos ëd Pàul Castlin-a, Michel dij Bonavé e Maria Teresa Fusé – Se l’anliura dl’audio a funsiona nen, prové costa-si: https://www.tempodiriforma.it/audio/pms200703.mp3

Duminica 5 Luj 2020 – Quinta Duminica apress la Pancòsta

Leture bìbliche: Salm 45; Génesi 24:29-67; Roman 7:15-25; Maté 11:25-30

Bin-ëvnù a nòstr programa ‘d leture bìbliche pr ël sinch ëd Luj, quinta duminica apress la Pancòsta!

Doi ant tra ij test ëd la Bibia ch’a son proponù për costa sman-a a ‘rciamo nòstra atension al tema dël mariagi. Ël Salm, ël nùmer 45, a l’è na gioiosa canson d’amor andoa che ‘n chiel e na chila, tùit e doi ëd sangh regal, a làudo la blëssa e le virtù l’un ëd l’àutra. Ël pòpol a pija part a soa gòj ëd lor, arconossend an col rè giovo, con soa sposa, col ch’a-j guiderà con sapiensa e giustissia. La sconda letura, da Génesi 24, an parla ‘d coma Isach, ël fieul dël patriarca Abraam, ël fieul ëd la promëssa, a trova na sposa për chiel. Nosgnor medèsim a meuv j’aveniment con ël but che soa futura mojé a fasa part ëdcò chila dël pòpol ëd Nosgnor, ël pòpol dij chërdent. Ël pòpol ëd Nosgnor, an efet, a l’ha da conservé soa omogeneità e distinsion dal mond, lìber da influense ch’a ven-o da fòra. Sossì a l’ha motobin d’amportansa, përchè ës pòpol a l’ha da porté anans la mission che Nosgnor a l’ha fidaje sensa che gnun a lo dësturba. Ant la tersa letura, dal vangel ëscond Maté, capìtol 11, na preghiera ‘d Gesù a buta an evidensa la sapiensa dle sernùe che Dé a fà e l’amportansa ‘d trové mach an chiel, Gesù, lòn ch’a peul dé sodisfassion génita a l’ànima dl’òm. Ant la quarta letura, da la litra ai Roman, l’apòstol Pàul a vëdd an chiel midem cola guèra dl’interior ch’a-i é ant ël cheur uman an tra la comunion con Nosgnor e le tentassion ëd cost mond, e ch’a peudo esse vinciùe mach con l’agiut ëd Nosgnor. Vardè-sì antlora lòn che gionta ansema coste leture: le sernùe (cole ‘d Nosgnor e le nòstre) e ‘l disserniment ch’a l’ha da avèj minca ‘n fieul ëd Nosgnor për porté anans  ij but che Dé a-j buta anans.

I

Na bela canson a dësborda da mè cheur. Ël Salm 45 a l’é ‘n poema romàntich ch’a celebra le nòsse d’un re davìdich a na bela prinsipëssa. Ël poeta a làuda ‘l rè për soa valentìa militar e angagg për la giustissia. A esorta la sposa a esse fidela al re, e a varda con ëspetativa ‘l dì che ‘l mariagi a sia benedì con na fiolansa regal. Ël Testament neuv a lo interpreta  ‘d manera spiritual coma prefigurassion dël trionf dël Crist e ‘d sò “mariagi” con ël pòpol ëd coj ch’a saran salvà.

Na bela canson a dësborda da mè cheur. Mi i adresso costi vers a ‘n rè; mia lenga a l’é tanme na piuma ‘d në scriba an gamba. Ti ‘t ses l’òm pì bel ch’a-i sìa. Paròle ‘d grassia a son stàite versà an sij tò làver: a l’é për sòn che Nosgnor at acòrda ‘d benedission ch’a finiran mai. Sangia ai tò fianch toa spa, o gajard guerié; fate vëdde an tut tò splendor majestos. Fate vëdde an tuta toa majestà e it sie vitorios! Cavalca anans për fé trionfé la vrità e la giustissia, parèj che toa man drita a compissa dj’at potent. Toe flece a son molà e a intro drinta ai cheur dij nemis dël re. Ëd nassion a dròco ai tò pé.

Nosgnor! Tò tròno a sarà mai campà giù. Toa cavija regal a l’é na cavija ‘d giustissia. Ti ‘t l’has a cheur la giustissia e ‘t l’has an ghignon la malissia. A l’é për lòn che Nosgnor, tò De, a l’ha onzute con l’euli dla gòj e a l’ha butate pì àut che tuti ij tò compagn. Toe vestimenta a son tute ampërfumà ‘d mira, àloe e canela. Dai palass spatussant a ven na mùsica dë strument a còrda ch’at fà avèj-ne gòj. Antrames ij tò òspiti a-i é ‘d prinsipësse. Toa sposa a sta a toa drita e a l’ha adòss na giojera pressiosa fàita dl’òr ch’a ven da l’Ofir.

Scota, ò prinsipëssa, varda e fà atension! Dësmentia dël tut ël paìs da ‘ndoa ch’it ven-e e toa famija! Antlora ‘l rè a sarà anciarmà da toa blëssa. Dòp tut, chiel a l’é tò signor. Sie sogetà a chiel! Dij sgnor da Tir a sërcheran tò favor e at porteran un cadò. La prinsipëssa a compariss an tut sò splendrior: a l’ha adòss na colan-a ‘d perle e a l’é vestìa ‘d brocard ornà d’òr. Con ëd veste brodà chila a l’é scortà anvers ël re. Le damisele d’onor ch’a la cudisso a ven-o dapress a chila e at la pòrto. L’argioissansa dla procession a l’é granda: adess lor a intro ant ël palass dël rè. Ij tò fieuj a daran séguit a la dinastìa dij tò grand. Ti ‘t jë faras ëd prinsi për tut ël pais .Mi i proclamrai tò grandeur da generassion a generassion: anlora le nassion at laudran për sèmper.

II.

A l’era temp che ‘l patriarca Abraham a sërchèissa na fomna për sò fieul Isach (coma ch’as fasìa antlora). A veul pa, contut, ch’a sìa na fomna dij pais pagan andova ch’a stasìo, ma na fomna ‘d sò pais d’orìgin. A l’é parèj ch’a manda sò servitor a serchela dai sò parent. Ël viagi a l’avrà na bon-a riussìa përchè a l’é conform a la volontà ‘d Nosgnor. La conta a part da la metà dël capìtol 24 ëd Génesi, quand che ‘l sërvitor d’Abraham a riva ‘nt ël pais dij Caldé e as ancontra con ij parent ëd chiel.

“Rebeca a l’avìa ‘n frel ciamà Laban e Laban a l’é andàit ëd corsa da col òm al poss. Chiel, an efet, vëddù ch’a l’avìa l’anel e ij brassalèt ai brass ëd la seur, e scotà le paròle ‘d Rebeca, soa seur ch’a l’avìo dije: “Parèj a l’ha parlame col òm là”, a l’é vnù da cost-sì che ancora a stasìa dacant al poss. A l’ha dije: “Ven, benedì da Nosgnor! Përchè staghes-to fòra, mentre ch’i l’hai prontate mi medésim d’alògg e un pòst për ij gamej?”. Anlora ‘l meinagé d’Abraham a l’é intrà ant ëcà e col-lì a l’ha gavà ‘l bast ai gamej, provëdduje paja e foragi e d’eva për lavé ij pé a chiel e ai sò òm. 33Apress a l’han butaje ‘dnans da mangé, ma chiel a l’ha dije: “I mangerai nen, fintant ch’i l’avrai nen dit lòn ch’i l’hai da dì”. Laban a l’ha rësponduje: “Dì pura”.

E a l’ha dije: “Mi i son un servitor d’Abraham. Nosgnor a l’ha motobin benedì mè sgnor, ch’a l’é dventà n’òm ch’a dispon. A l’ha daje dë strop e ‘d bestie, d’argent e d’òr, ëd servitor e ‘d servitriss, ëd gamej e d’aso. Sara, fomna ‘d mè padron, an soa ansianità, a l’ha daje ‘n fieul, ch’a sarà l’ardité ‘d tut. Mè padron a l’ha fame fé ‘n giurament: ‘It dovras nen pijé për mè fieul na fomna an tra le fije dij Canané, andova che mi i stago, ma t’andras a la ca ‘d mè pare an tra ij mè parent: i troveras da lor na fomna për mè fieul.

Mi i l’hai dit a mè padron: ‘Miraco la fomna am ëvnirà nen dapress’. A l’ha rëspondume: ‘Nosgnor, che an soa presensa i l’hai marcià, a manderà con ti sò àngel e a na darà bon-a riussìa a tò viage, parèj ch’it peule pijé na fomna për mè fieul da mia gent e da la ca ‘d mè pare. Ma s’it rives an tra ij mè parent e lor a veulo nen dete la fomna, it saras pì nen obligà dal giurament’.

Parèj, ancheuj i son rivà a la sorgiss e i l’hai dit: “Nosgnor, Dé ‘d mè padron Abraham, fà che mè viage a l’abia ‘n bon ésit. I starai davzin al poss e i ciamerai a la giovnëtta ch’a vnirà a tiré d’eva ch’am lassa bèive un pò d’eva da soa ola. S’am dis: ‘Bèiv e i beiveran ëdcò ij gamej, i savrai ch’a l’é pròpi chila che ti, Nosgnor, it l’has destinala al fieul ëd mè padron. Mi i l’avìa ancora nen finì ‘d preghé che, varda ‘n pò, Rebeca a l’é surtìa con l’ola an sle spale; a l’é calà a la sorgiss, a l’ha tirà d’eva; mi, antlora, i l’hai dije: ‘Fame bèive’. Tut sùbit chila a l’ha calà l’ola e a l’ha dit: ‘Bèiv! Ëdcò ai tò gamej i-j darai da bèive. Parèj i l’hai beivù e chila a l’ha daje da bèive ‘dcò ai gamej. Quand ch’i l’hai ciamà a chila ‘d chi ch’a fussa la fija, a l’ha rëspondume: ‘I son la fija ‘d Betuel, ël fieul ëd Milca che chila a l’ha dàit a Nacor’. Antlora i l’hai butaje l’anel a le nariss e ij brassalèt ai brass. Peui i son anginojame e i son prostërname a Nosgnor e i l’hai benedì Nosgnor, ël Dé ‘d mè padron Abraham, ch’a l’avìa guidame për la stra giusta a pijé për sò fieul la fija dël frel ëd mè padron. Ora, donca, dime s’i veule esse tant misericordios e leal con mè padron. S’i lo veule nen, dimlo, përché dësnò mi i peussa adresseme da n’àutra banda”.

Antlora Laban e Betuel a l’han rëspondù: “A l’é Nosgnor ch’a l’ha dit l’ùltima paròla, nojàutri i podoma nen feje obiession. Dë ‘dnans a ti a-i é Rebeca, va, e ch’a sìa la fomna dël fieul ëd tò padron, coma ch’a l’ha dite Nosgnor”.

Quand ch’ ël meinagé d’Abraham a l’ha sentù coste paròle, a l’é prostërnasse fin-a a toché tèra dë ‘dnans a Nosgnor. Peui ël servitor a l’ha gavà fòra d’oget d’argent e d’oget d’òr e veste, e a l’ha dajl-je a Rebeca; ëd cadò pressios a l’ha daje ‘dcò al frel e a la mare ‘d chila. Peui, ël menagé e ij sò òm a l’han mangià e beivù e a son restà là për la neuit. L’indoman matin, quand ël sol a l’é levasse, ël meinagé d’Abraham a l’ha dit: “Lasseme torné adess a la ca ‘d mè padron”. Ma ‘l frel e la mare ‘d chila a l’han dije: “Che la matòta a resta con nojàutri për un quai temp ancora, na desen-a ‘d dì, dòp i podreve andé”. Tutun chiel a ansistìa: “Tratnime nen, ora che Nosgnor a l’ha fàit riussì  mè viage. Lass-me parte për andé da mè padron”. A l’han dit ancora: “Ciamoma la matòta e lassoma ch’an disa lòn che chila a pensa ‘d sòn”. Parèj a l’han ciamà Rebeca e a l’han dije: “Veus-to parte con st’òm-sì?” Chila a l’ha rëspondù: “I j’andrai”. Anlora lor a l’han lassà parte Rebeca con soa nurissa, ansema al servitor d’Abraham e ij sò òm. A l’han benedì Rebeca e a l’han dije: “Ti, nòstra seur, che da ti a seurto mila ‘d milanta! Che toa posterità a conquista le sità dij sò nemis”. Parèj, Rebeca e soe creade a son aussasse, a son montà an sij gamej e a l’han tnuje dapress al meinagé d’Abraham, ch’a l’ha pijà con chiel Rebeca e a l’é partì.

Antratant Isach a passava për la stra dël poss ëd  Lacai-Roi; a stasìa an efet ant ël teritòri dël Negheb. Isach a l’é surtì a l’ambrun-a seiran-a për dësvariesse an campagna e, aussand j’euj, a l’ha vëddù vnì ij gamej. A l’ha aussà j’euj ëdcò Rebeca, a l’ha vëddù Isach e a l’é calà sùbit dal gamel. E a l’ha dit al servitor: “Chi é-lo col òm-là ch’a ven travers ëd la campagna ancontra a noi?”. Ël servitor a l’ha rësponduje: “A l’é mè padron”. Anlora chila a l’ha pijà ‘l vel e a l’é quatasse la fàcia. Ël servitor, parèj, a l’ha contà a Isach tut lòn ch’a l’avìa fàit. Isach a l’ha portà andrinta Rebeca ‘nt la tenda ch’a l’era stàita ‘d soa mare Sara; a l’é pijasse Rebeca coma soa fomna e a l’ha vorsuje bin. A l’é parèj che isach a l’ha trovà ‘d solagi dòp la mòrt ëd soa mare” (Génesi 24:29-67).

III.

Ël tòch dl’Evangel sernù për costa dominica, a conten na preghiera ‘d Gesù. A podrìa dividse an tre part. Ant la prima i trovoma la rëspòsta a la domanda: A chi Nosgnor Dé a ‘rvela la vrità dl’Evangel ch’a men-a a la salvassion? Gesù a làuda Dé sò Pare për la sàvia  e giusta sernùa che chiel a fà an tra l’umanità. Ant la sconda part, ël test a fortiss cola ch’a sìa la sorgiss  dla conossensa ch’a val da pì e che tuti nojàutri i l’oma da serché. La tersa part a conten l’apel che Gesù a fà ‘d ven-e a chiel coma l’adoss ch’a da tuta la sodisfassion ch’i l’oma da manca për l’ànima uman-a, sagrinà e agravà.

L’anvit ëd Gesù.  “An col temp là, Gesù a l’ha dit: “It rendo grassie, Pare, Signor dël cél e dla tèra, për lòn ch’ it  l’has stërmà ste còse da coj ch’as chërdo d’ savèj e d’esse inteligent e ch’it l’has arvelaje a le masnà. A l’é parèj, Pare, përchè parèj a l’é piasute. Ël Pare a l’ha dame tute le còse an man. Gnun a conòss ël Fieul sednò ‘l Pare e gnun a conòss ël Pare sednò ‘l Fieul e chi ‘l Fieul a l’avrà vorsù arvelela. Vnì da mi tìuti vojàutri ch’i seve strach e carià, e mi iv daraj arpòs. Buteve an sël còl mè giov e amprendeve da mi, ch’i son gentil e ùmil ëd cheur, e i trovreve l’arpòs che vòstr’ ànime an n’han da manca, përchè mè giov a l’é belfé ‘d portelo e mè càrich a l’é nen grev” (Maté 11:25-30).

IV.

Ant ël cheur ëd minca na creatura uman-a Nosgnor a l’ha butaje ‘d criteri ‘d condòta moral e spiritual ch’a corespondo a soe lege bon e giuste. Ël pëccà, contut, a fà nasse an nojàutri ëd fòrse ch’a son an oposission a coj prinsipi bon e giust, tant ch’i foma l’esperiensa minca dì ëd na guèra dintra nojàutri an tgra ‘l bin e ‘l mal. Costa contraposission a resta ativa fin-a ant ël chërdent salvà da Gesù. L’apòstol Pàul, ant soa litra ai cristian ëd Roma, a amëtt che costa contraposission a-i sìa ‘dcò an chiel medésim. Tutun, la vitòria a l’é garantìa da l’euvra misericordiosa dlë Spirit Sant ch’a l’é ‘l don ch’an fà Nosgnor Gesù Crist.

Combate contra ‘l pecà ch’a-i é drinta ‘d nojàutri. “Ël problema a sta nen con la Lej, përchè la Lej a l’é spiritual e bon-a. Ël problema, an efet, a l’é che mi i son dë sto mond-sì, vëndù coma në s-ciav al pecà. I capisso nen lòn ch’i faso, da già ch’i faso nen lòn ch’i veuj, ma i faso lòn ch’i l’hai an ghignon. Ma s’i sai che lòn ch’i faso a l’é sbalià, sossì a fà vëdde ch’i son d’acòrdi che la Lej a l’é bon-a. Antlora a l’é nen mi ch’i agisso parèj, ma a l’é ‘l pecà ch’a sta andrinta ‘d mi, përchè i sai che an mi, visadì, an mia natura ‘d pecà[10], a-i é bele che gnente ch’a sìa bon. I veuj bin fé lòn ch’a l’é giust ma i son nen bon a felo. I veuj nen fé lòn ch’a l’é sbalià, ma i lo faso l’istess. Ma s’i faso lòn ch’i veuj nen fé, a l’é nen pròpi mi ch’a fà lòn ch’a l’é sbalià: a l’é ‘l pecà ch’a sta andrinta ‘d mi ch’a lo fà. I trovo, donca, sta lej andrinta ‘d mi, che quand ch’i veuj fe ‘l bin, i peuss nen fé d’àutr che ‘l mal. I veulo bin con tut mè cheur a la Lej ëd Nosgnor, Contut, a-i é n’àutra fòrsa drinta ‘d mi ch’a fà guèra contra mìa ment. Sta fòrsa am rend përzoné dël pecà ch’a-i é ancora andrinta ‘d mi. Miserabil ch’i son! Chi é-lo ch’am libererà da costa vita dominà dal pecà e da la mòrt? Che Nosgnor a sìa ringrassià! La rispòsta a l’é an Gesù Crist, Nosgnor! Peude-ne adess comprende coma ch’a l’é? A l’é ant la mia ment ch’i veuj ëscoté la Lej ëd Nosgnor, ma për motiv ëd mia natura ‘d pecà, i arconòsso d’esse në s-ciav dël pecà” (Roman 7:15-25).

Orassion

Nosgnor! It l’has mostrane a osservé tùit ij tò comandament ant ël volèj bin a ti e a nòstr pròssim: Acòrdane la grassia dël tò Sant Ëspirit, ch’i sio consacrà a ti con tut nòst cheur, e unì l’ùn a l’àutr con n’afession pura; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e ch’a regna con ti e con lë Spirit Sant; un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.