J’At dj’Apòstoj, capìtoj 1 e 2

(con le vos ëd Paolo Castellina, Marco Moretti, Massimo Marietta, Anin Ferrero, Gianni Marietta)

---

1

L’assension ëd Gesù al cel

¹I l’hai scrivù ‘l prim racont, òh Teòfil, al rësguard ëd tut lòn che Gesù a l’ha fàit e mostrà ²fin-a al di ch’a l’é stàit portà su ‘n cel, apress d’avèj dàit, për ël mojen ëd lë Spìrit Sant, ëd disposission^[1] a j’apòstoj ch’a l’avìa sernù. ³A j’istess apòstoj, apress ij sò patiment, chiel medesim a l’ha ‘dcò presentasse viv con vàire preuve përsuasive. Chiel a l’é stàit vëddù da lor vàire vire durant quaranta di e a l’ha parlaje ‘d question relative al règn ëd Nosgnor. ⁴Quand che Chiel a l’era con lor, a l’ha fortì: “Chité pa Gerusalem, ma speté ambelelà ch’as compissa la promëssa dël Pare, ch’i l’eve sentù da mi. ⁵Përché Gioann a l’avìa batesà con d’eva, ma vojàutri i sareve batesà con lë Spìrit Sant da sì a pòchi di”.

⁶Ora, quand ch’a son radunasse, a l’han comensà a ciameje: “Signor, sarà-lo adess ch’it arstabiliras ël règn d’Israel?”. ⁷Chiel a l’ha dije: “Ël Pare a veul nen che vojàutri i conòsse ‘l temp o ‘l moment che lòn Chiel a l’ha stabilì ‘d manera sovran-a, ⁸ma i arseivreve potensa quand che lë Spìrit Sant a vnirà an su ‘d voi. Anlora im sareve testimòni a Gerusalem e an tuta la Giudèa e la Samarìa, fin-a a l’estremità dla tèra”.

⁹Dòp ch’a l’ha dit ste còse, antramentre ch’a vardavo, Gesù a l’é stàit elevà, e na nìvola a l’ha stërmalo da la vista. ¹⁰J’euj dj’apòstoj, dòp che Chiel a l’era andass-ne, a l’ero restà fiss al cel, ma a l’improvista a son ancorzusse ch’a-i ero davzin a lor doi òm vestì ‘d bianch ¹¹ch’a l’han dije: “Gent ëd Galilèa, përchè i seguiteve a vardé anvers al cel? Col Gesù medésim ch’a l’é stàit portà su an cel, a ‘rtornërà ‘nt l’istessa manera ch’i l’eve vëddulo monteje”.

La sostitussion ëd Giuda

¹²Anlora a son tornass-ne a Gerusalem dal mont^[2] ch’a l’é ciamà dj’Olivé, lontan-a da Gerusalem la distansa ch’a l’é consentìa ‘d fé ‘d saba^[3]. ¹³E quand ch’a-i son intrà, a son montà ‘nt la stansia ch’a l’é dzora dla ca andoa ch’a stasìo Pero e Giaco, Gioan e Andrea, Flip e Tomà, Bërtromé e Maté, Giaco fieul d’Alfèo, Simon ël Zelòta e Giuda, frel ëd Giaco. ¹⁴Tùit ësti-sì a seguitavo concòrdi a preghé, ansema a le fomne, e con Maria, mare ‘d Gesù, e con ij sò frej.

¹⁵An coj di lì Pero a l’é aussasse an pé an mes ai dissépoj, ch’a l’ero radunà an nùmer d’apopré sentevint, e a l’ha dije: ¹⁶“Frej! A j’era damanca che lòn ch’a l’é stàit scrivù a l’avèissa sò efet, visadì la predission che lë Spìrit Sant a l’avìa fàit për boca ‘d David, al rësguard ëd Giuda, ch’a l’é stàit la guida ‘d coj ch’a l’han ciapà Gesù. ¹⁷Pròpi chiel ch’a l’era dla nòstra companìa e a l’avìa arseivù soa part an cost ministeri”. ¹⁸Ora Giuda, con ij sòld ch’a l’avìa arseivù ëd compens për sò malfé, a l’avìa catà ‘n camp e peui chiel a l’é stàit sfracelà^[4]. Sò còrp a l’é squarsasse a metà e soe ventraje a l’han ëspantiasse. ¹⁹St’aveniment-sì a l’avìa peui savusse an tuta la sità ‘d Gerusalem, parèj che, an soa lenga, col camp a l’é stàit ciamà Hakeldama, ch’a veul dì “camp ëd sangh”. ²⁰Përchè a l’é scrit ant ël lìber dij Salm: “Che soa abitassion a sia bandonà, che gnun a l’àbita, e che n’àutr a pija soa posission ëd responsabilità^[5]”. ²¹“A venta, donca, che un ëd j’òm ch’a l’han compagnane durant tut ël temp che ‘l Signor Gesù a l’ha vivù antrames a nojàutri, ²²an comensand dal batésim che Gioann a l’avìa aministraje fin-a al di che a l’é stàit elevà da ansema a noi, queidun ëd lor a dventa con noi un testimòni ‘d soa arsuression”. ²³Anlora a l’han fàit la propòsta ‘d doi candidà: Giusèp, ciamà Barsabba (e për stranòm: ël Giust), e Matìa. ²⁴Peui a l’han pregà an disend: “Nosgnor! Ti, ch’it conòsse ij cheur ëd tuti, fane vëdde col ch’a sia dë sti doi-sì ch’it l’has sernù ²⁵për pijé l’incàrich ëd cost servissi e apostolà che Giuda a l’ha bandonà për andess-ne a sò leugh”. ²⁶Peui a l’han tirà a sòrt, e la sòrt a l’é tocà a Matìa, che parèj a l’é stait contà coma un ëd j’apòstoj ansema a j’óndes.

Nòte

1. ↑ O ordin, comand, comission.
2. ↑ O “àuta colin-a”.
3. ↑ Apopré tre kilométer (da le nòrme ebraiche).
4. ↑ Giuda a l’avìa ampicasse e a peul esse che, an fesand parèj, la còrda o l’erbo a l’era s-ciapasse, chiel a l’era robatà con la facia a tèra e quaicòsa a l’avia dovertaje lë stòmi.
5. ↑ Let. Dignità ‘d vësco, sovrintendent dla comunità.

https://pms.wikisource.org/wiki/La_Bibia_piemont%C3%A8isa/Testament_Neuv/At/At_1

2

Lë Spìrit Sant e ‘l Di dla Pancòsta

¹Rivà ch’a l’era ‘l di dla Pancòsta, a l’ero tùit ansema ‘nt ël midem leugh. ²A l’improvista a l’han sentù ‘n son dal cel coma s’a fussa d’un vent ch’a bofa fòrt e a l’ha ‘mpinì tuta la ca anté ch’a l’ero setà. ³E a l’é comparìe ‘d lenghe coma ‘d feu ch’a son ëspartisse^[1] an su ognidun ëd lor. ⁴ Parèj a son ëstàit tùit ampinì dë Spìrit Sant e a l’han comensà a parlé an lenghe forëstere, conforma che lë Spìrit a-j fasìa parlé.

⁵An col period-lì a-i era a Gerusalem motobin dj’ebreo ch’a-i s’antërtenisìo për l’ocasion dla festa, gent divòta da tute le nassion ch’a-i é sota ‘l cél. ⁶Quand ch’a l’é fasse col son, motobin ëd gent a l’é assemblasse dë ‘dnans a la ca e a l’ero tuti dëstornà dal fàit che ognidun a-j sentìa parlé an soa pròpria lenga. ⁷ D’autut ësbalordì, as disìo l’un con l’àutr: “Ma tuti sti-sì ch’a parlo, a son-ne pa dla Galilèa? ⁸Coma é-lo donca che mincadun ëd nojàutri a-j sent parlé ‘nt la lenga dël pais anté ch’i soma nà?”. ⁹Parti, Medi, Elamiti, e nojàutri ch’i stoma ‘nt la Mesopotamia, an Giudea e an Capadòcia, ant ël pais del Pont e ‘nt la provinsa dl’Asia, ¹⁰an Frigia e an Panfìlia, an Egit e ‘nt ij quarté dla Libia, ch’a l’é davzin a Cirene, e nojàutri ch’i stoma a Roma? ¹¹J’ebreo tant ‘ma ij prosélit, ij cretèis e j’àrabo, i-j sentoma parlé dle maravije ‘d Nosgnor ognidun an nòstra lenga? ¹²A l’ero donca tuti dëstornà e a savìo pì nen còsa pensesse ‘d lòn, e as disìo l’un con l’àutr: “Còsa podrìa-lo mai esse tut sossì?”. ¹³Ma d’àutri, a jë sbefiavo^[2] e a disìo: “A l’é ch’a son pien ëd vin doss”.

Ël Sermon ëd Pero ‘nt ël Di dla Pancòsta

¹⁴Anlora Pero, an presentand-se ansema a j’óndes, parland a àuta vos, a l’ha dije: “Vojàutri gent ëd Giudèa e tuti coj ch’i seve a Gerusalem, sté a sente lòn ch’i l’hai da dive, fé atension a mìe paròle. ¹⁵Malgré tut lòn ch’i podrìe pensé, sti-sì a son nen cioch, perchè a l’é mach neuv ore dla matin^[3], ¹⁶ma a l’é lòn ch’a l’avia nunsià ël profeta Gioèl: ¹⁷‘A-i rivrà ‘nt ij di darié^[4] – Nosgnor a dis – ch’i spantierai mè Spìrit an sù tuta mia gent^[5], e vòstri fieuj e vòstre fije a profetisëran; vòstra gioventura a l’avrà ‘d vision e ij vòsti vej a sugneran ëd seugn. ¹⁸Ëdcò an sij mè servidor, sia òm che fomne, i spantieraj mè Spìrit, an coj di là, e lor a profetisëran. ¹⁹E mi i farài ‘d còse maravijose^[6] dzora, ant ël cel, e ‘d prodis an sla tèra giù-sì, ëd sangh e ‘d feu, e ‘n vapor ëd fum. ²⁰Ël sol a sarà cangià an top, e la lun-a an sangh, anans che col grand e glorios Di ‘d Nosgnor a ven-a. ²¹Antlora tuti coj ch’a ‘nvocheran ël nòm ëd Nosgnor a saran salv.

²²Gent d’Israel, sté a sente ste paròle-sì: Gesù ‘d Nasaret, n’òm ch’a l’ha arseivù antrames a vojàutri na ciàira testimoniansa da Nosgnor për d’euvre poderose, maravije e segn miracolos che chiel a l’ha fàit sota ai vòsti euj për sò mojen – coma i lo seve bin; ²³col òm-là, an essend ëstàit tradì^[7] conforma al propòsit^[8] predeterminà e precognission ëd Nosgnor, vojàutri i l’eve massalo anciovand-lo a na cros për man ëd gent grama ch’a rispeta nen la lej ëd Nosgnor^[9]. ²⁴Nosgnor, contut, a l’ha arsussitalo, an avend delivralo dai patiment ëd la mòrt, përché ch’a l’era nen possìbil ch’a fussa artenù da chila. ²⁵David a dis ëd chiel: “I contemplava sèmper Nosgnor dë ‘dnans ëd mi, përchè chiel a sta a la mia drita, parèj ch’i sia nen campà giù^[10]. ²⁶A l’é për lòn che mè cheur a l’é arlegrasse e mia lenga a l’ha spricià ‘d gòj, e ‘d pì, mia carn a arposërà ‘nt la speransa. ²⁷Përché ti ‘t lasseras nen mia ànima ‘nt ël leugh dij mòrt^[11] e ti ‘t permëttras nen che tò Sant a fasa l’esperiensa dla corussion. ²⁸Ti it l’has fame conòsse la stra dla vita e ‘t ëm ampiniras ëd gòj an toa presensa”.

²⁹Mè frej! I podrìa bin dive con certëssa a propòsit ëd nòst patriarca Dàvid, che chiel’a l’é mòrt, e che a l’é stàit sotrà. Soa tomba a peul ancora vëdse ancheuj^[12]. ³⁰Chiel a l’era, però, ‘n profeta, e a savìa che Nosgnor a l’avìa promëttuje con giurament, che un dij sò dissendent a sarìa setasse an su sò tròno. ³¹David, an antivëddend-lo, a l’ha parlà dl’arsurression dël Crist, visadì che nì col-lì a sarìa stàit bandonà ‘nt ël leugh dij mòrt, e nì sò còrp a l’avrìa fàit l’esperiensa dla corussion. ³²Sto Gesù, Nosgnor a l’ha arsussitalo, e tuti nojàutri i soma ëd lòn ij testimòni.

³³Donca, dòp ch’a l’é stàit esaltà a la drita ‘d Nosgnor e an avend arseivù dal Pare la promëssa dlë Spìrit Sant, chiel a l’ha spantìa lòn ch’i vëdde adess e lòn ch’i sente. ³⁴Përchè David a l’é nen montà an cel, ma chiel midem a dis: ‘Nosgnor a l’ha dit a mè Signor: Set-te a mia drita ³⁵fin-a ch’i l’abia fàit dij tò nemis në scagn për ij tò pé’. ³⁶Ch’a sapia ‘d sicur tuta la ca d’Israel che Nosgnor a l’ha fàit e Signor e Crist, pròpi col Gesù-lì ch’i l’eve butà an cros!”.

La reassion al sermon ëd Pero

³⁷Quand ch’a l’han sentù ste còse, tuti a l’han sentusse s-cianché ‘l cheur e a l’han dit a Pero e a j’àutri apòstoj: “Frej! Còsa l’omne da fé adess?”. ³⁸E Pero a l’ha dije: “Pentive dij vòstri pecà e che mincadun ëd vojàutri as fasa batesé ‘nt ël nòm ëd Gesù Crist për la remission^[13] dij vòsti pecà^[14] e i arseivreve ‘l don ëd lë Spìrit Sant. ³⁹Përchè la promëssa a l’é për vojàutri, për ij vòstri fieuj, e për tuti coj ch’a son lontan da Nosgnor, për tuti coj che Nosgnor nòst Dé a ciamërà da chiel”.

⁴⁰E con vàire d’àutre paròle, a-j suplicava e a-j cissava, an disend: “Salveve^[15] da costa generassion përversa^[16]“. ⁴¹Anlora, coj ch’a l’han arseivù ‘d bon cheur^[17] soa paròla, a son ëstàit batesà, e an col di lì a l’é giontasse^[18] ai chërdent apopré tremila përson-e^[19].

Coma ch’a vivio ansema ij prim cristian

⁴²A scotavo tuti con diligensa^[20] la dotrin-a dj’apòstoj, a pijavo part a la comunion fraternala, a la division dël pan^[21], e a j’orassion. ⁴³Tuta la gent a l’era motobin impressionà^[22] ‘d lor, e motobin ëd miracoj e ‘d prodis as fasìo për ël mojen ëd j’apòstoj. ⁴⁴E tùit ij chërdent^[23] as na stasìo ‘nsema ant l’istèss leugh e a l’avìo tute le còse an comunansa. ⁴⁵A l’ero ancaminasse fin-a a vende lòn che a possedio e a na spartìo ‘l ricavà ‘nt tra tuti lor, conforma a j’esigense d’ognidun. 2¹Tùit ij di a l’ero d’acòrdi d’andé ansema ‘d régola ‘nt le cort dël templi për j’orassion, a rompìo ‘l pan da na ca a l’àutra e a mangiavo ansema con gòj e semplicità ‘d cheur, ⁴⁷an dasend glòria a Nosgnor e fasendse vorèj bin da tuta la gent. Nosgnor a giontava tùit ij di a la cesa coj ch’a l’ero ‘n camin d’esse salvà.

Nòte

1. ↑ O “posasse”.
2. ↑ A sbefiavo j’apòstoj.
3. ↑ Let. “la tersa ora dël dì”.
4. ↑ O  “j’ultim dì”.
5. ↑ Let. “su minca carn”.
6. ↑ O  “regreté, dëspiaseisse, doloresse”.
7. ↑ O “consignà a j’autorità”.
8. ↑ O “consèj”.
9. ↑ O “Gentil, gent pagan-a, ij soldà roman”.
10. ↑ Let. “supatà”.
11. ↑ Let. Hades.
12. ↑ O “ ’é ‘ncora tra ‘d noi fin-a cost dì-sì”.
13. ↑ O “përdon”.
14. ↑ O “Pentive” (ëd vòst pëccà) > pentisse, ringreté, regreté, dëspiaseisse, dolores
15. ↑ O “Separeve”.
16. ↑ O “stòrta, motobin grama, tuta guasta”.
17. ↑ O “a l’han acetà la vrità ëd soa paròla”.
18. ↑ O “a l’è stàit conquistà”.
19. ↑ O “ànime”.
20. ↑ O “përseveravo”.
21. ↑ La celebrassion dla Santa Sin-a.
22. ↑ Let. “A l’avio tëmma”.
23. ↑ Visadì “ij chërdent an Gesù”.

https://pms.wikisource.org/wiki/La_Bibia_piemont%C3%A8isa/Testament_Neuv/At/At_2