Duminica ‘l 29 d’Aost 2021 – Duminica apress ed la Pancòsta ch’a fà 14
Leture bìbliche: Salm 45; Cantich 2:8-13; Giaco 1:17-27; March 7:1-23 con le vos ë d Pàul Castlin-a e Michel dij Bonavé
Introdussion a le leture bìbliche
Arciamand-se a jë scrit ëd la Bìbia ebràica, che nojàutri ij cristian i consideroma Paròla ‘d Nosgnor génita, l’àpòstol Pàul a dis: “Tut lòn ch’a l’é stàit scrivù ant le Scriture Sante tant temp fà a l’é për nòstra istrussion. Ansi, grassie a la speransa e ‘l confòrt ch’an dan le Scriture, i spetoma con passiensa che le promësse ‘d Nosgnor as compisso” (Roman 15:4). Tanti ëd costi scrit a fan nen mach la dëscrission a ròbe ch’a j’ero capitaje antlora, ma a l’han ëdcò un valor profétich. A l’é ‘l cas ëd nòstre prime doe leture bìbliche: le espression dël Salm 45 e un test dal Càntich dij càntich. A son ëd poesìe ch’a canto la blëssa dl’amor ant tra n’òm e na fomna e ‘d sò mariagi’ d lor, e l’òm a l’é identificà coma ‘l rè d’Israel. Da la mira profética, contut, costi test a parlo ‘dcò dla strèita relassion e dlë “sposalissi” an tra ‘l Crist e ‘l cristian o la comunità dij chërdent. Sossì a l’é armarcà da l’Apòstol ant l’epìstola a j’Efesin: “Vojàutri marì voleje bin a vòstre fomne coma ‘l Crist a l’ha vorsù bin a la Cesa tant da arnonsié për chila a soa vita medésima (…) sto misteri-sì a l’é grand; i antendo che sòn a fà arferiment a Crist e a la Cesa” (Efesin 5:25-32). Costi test a dan valor al mariagi, coma ch’a dis la litra a j’Ebreo: “Che ‘l matrimoni a sia onorà da tuti” (Ebreo 13:4), ma dzurtut a rendo onor a la blëssa, fecondità e fòrsa dël rapòrt ëd la creatura uman-a con Dé quand ch’a l’é ristabilì da l’euvra dël Crist.
A-i é gnente ‘d pes, contut, che na religion ch’a sia praticà mach da la mira dla fòrma. Un cristian ch’a l’abia gnun-a coerensa e ch’a onora pa la Paròla ‘d Nosgnor con n’ubidiensa fiusosa, o ch’a-j vada dré a certe régole religiose mach “për tradission” e ch’a lo fasa nen con lë spìrit dël Crist, col-lì a fà dla religion mach na ròba bruta e përversa. Parèj a dà ‘dcò al mond na cativa testimoniansa, lòn ch’a ‘l mond a pijerà coma n’àutra scusa për avej Dé an ghignon e dëspressié la religion. A l’é për lòn che ‘l test ëd l’apòstol Giaco an cissa a “Buté an pràtica la Paròla, e scotela pa mach, përchè iv pijerie mach an bàilo da voi istess”: a sarìa n’esercissi dël tut inùtil. J’amoniment sever ëd Gesù contra ‘l tradissionalism religios ëd sò temp, ch’i trovoma ant la quarta letura: “Sto pòpol-sì am onora mach con ij làver ma ij sò cheur ‘d lor a l’é bin lontan da mi” an ciama a na comunion con Dé ch’a sìa génita, bela e drua. Na comunion parija i la podoma oten-e për ël mojen dël pentiment e dla fej ant ël Signor e Salvator Gesù Crist. Cola-lì a l’é na relassion ch’an nëttia da tut lòn ch’a guasta e ch’a ruin-a nòstra umanità, ch’a l’era stàita creà al prinsìpi a l’imagine e smijansa ‘d Dé. Podeve vojàutri dì, anlora, coma ch’a dis l’Apòstol: “i l’oma dësvestì l’òm vej ch’i j’ero, con tute soe assion, e i l’oma arvestilo coma n’òm neuv ch’as arnova an conossensa, a smijansa ‘d col ch’a l’ha crealo” (Colossèis 3:9-10)?
Prima letura: Salm 45
Na bela canson a dësborda da mè cheur. Mi i adresso costi vers a ‘n rè; mia lenga a l’é tanme na piuma ‘d në scriba an gamba. Ti ‘t ses l’òm pì bel ch’a-i sìa. Paròle ‘d grassia a son stàite versà an sij tò làver: a l’é për sòn che Nosgnor at acòrda ‘d benedission ch’a finiran mai. Sangia ai tò fianch toa spa, o gajard guerié; fate vëdde an tut tò splendor majestos. Fate vëdde an tuta toa majestà e ch’it sie vitorios! Cavalca anans për fé trionfé la vrità e la giustissia, parèj che toa man drita a compissa dj’at potent. Toe flece a son molà e a intro drinta ai cheur dij nemis dël rè. Ëd nassion a dròco ai tò pé. Nosgnor! Tò tròno a sarà mai campà giù. Toa cavija regal a l’é na cavija ‘d giustissia. Ti ‘t l’has a cheur la giustissia e ‘t l’has an ghignon la malissia. A l’é për lòn che Nosgnor, tò De, a l’ha onzute con l’euli dla gòj e a l’ha butate pì àut che tuti ij tò compagn. Toe vestimenta a son tute ampërfumà ‘d mira, àloe e canela. Dai palass spatussant a ven na mùsica dë strument a còrda ch’at fà avèjne gòj. Antrames ij tò òspiti a-i é ‘d prinsipësse. Toa sposa a sta a toa drita e a l’ha adòss na giòja pressiosa fàita dl’òr ch’a ven da l’Ofir. Scota, òh prinsipëssa, varda e fà atension! Dësmentia dël tut ël paìs da ‘ndoa ch’it ven-e e toa famija! Anlora ‘l rè a sarà anciarmà da toa blëssa. Dòp tut, chiel a l’é tò signor. Sie sogetà a chiel! Ëd jë sgnor da Tir a sërcheran tò favor e at porteran un cadò. La prinsipëssa a compariss an tut sò splendrior: a l’ha adòss na colan-a ‘d perle e a l’é vestìa ‘d brocard ornà d’òr. Con ëd veste brodà chila a l’é scortà anvers ël rè. Le damisele d’onor ch’a la cudisso a ven-o dapress a chila e at la pòrto. L’argioissansa dla procession a l’é granda: adess lor a intro ‘nt ël palass dël rè. Ij tò fieuj a daran séguit a la dinastìa dij tò grand. Ti ‘t jë faras ëd prinsi për tut ël pais . Mi i proclamrai toa grandeur da generassion a generassion: anlora le nassion at laudran për sèmper.
Sconda letura: Cantich 2:8-13
Scoté, na vos! A l’é ‘l mè amà ch’as avzin-a! Vardé, a l’é ‘n camin ch’a riva! A ven giù ëd corsa dai senté dle montagne. A sàuta coma na gasela o coma ‘n serviòt! Vardelo-là darera nòstr mur ëd cinta. A l’é rivà; a l’é a la fnestra e a guàita da le gelosìe. Mè amà a parla e am dis: “Àuss-te, amisa mìa!, mia bela, e ven via con mi! Varda, l’invern a l’é passà, la pieuva a l’é chità, a l’é andass-ne. Le fior a sponto da la tèra, Ant le vigne a l’é rivà ‘l temp ëd la povura. As sent la tórtola ch’a canta për ij camp. A sponto ij frut verd dij fié, le vigne fiorìe a dan sò përfum. Àuss-te, amisa mia, mia bela, e ven via con mi!
Tersa letura: Giaco 1:17-27
Tut lòn ch’arseivoma ‘d bon e minca don përfet, a ven da l’àut, a cala giù dal Pare dij lum. An chiel a-i é gnun-a variassion nì d’ombra ‘d cambiament. A l’é chiel ch’a l’ha decidù ‘d dene na vita neuva për ël mojen ëd la Paròla dla vrità, përchè i fusso tanme le primissie ‘d soe creature. Pro ch’i lo sapie, mè car frej e seur, che tuti a sio pront a scoté, contut meusi a parlé e a anrabiesse. Përchè coj ch’as anrabio, a adempisso nen la giustissia ‘d Nosgnor. A l’é për lòn ch’i l’eve da bandoné tùit ij comportament dësconvenient e ògni sòrt ëd mal.
Arsèive con umiltà la Paròla piantà an vojàutri, ch’a l’ha ‘l podèj ëd salvé vòstre ànime. Buté an pràtica la Paròla, e scotela pa mach, përchè iv pijerie mach an bàilo da voi istess. Përché se quaidun a scota la Paròla e a la buta nen an pràtica, a l’é parèj ‘d col-lì ch’as varda ’nt lë specc për fese bel ma peui as na va dësmentiandse ‘d lòn ch’a l’ha vëddù. A l’opòst, col ch’a varda con atension la lej përfeta dla libertà, e ch’a l’é nen un ch’a scota e peui ch’as dësmentia lòn ch’a l’ha scotà, ma ch’as aplica a l’euvra, col-lì a sarà bin content d’avèjla compìa. Se quaidun ëd vojàutri a chërd d’esse religios, ma a sà nen dominè soa lenga (coma s’a fussa ‘n caval con le rëdne), e ch’as na lassa tiré dëdsà e dëdlà, la religion ëd col-lì a l’é veuida. La religion pura e sensa macia anvers a Nosgnor, nòst Pare, a l’é ‘d giuté j’orfanin e le vìdoe quand ch’a l’han dabzogn e vardesse da la malissia dël mond.
Quarta letura: March 7:1-23- Gesù e le tradission uman-e
Anlora ij Farisé e ‘n quàich magìster ëd la Lej ch’a l’ero vnù da Gerusalem, a son radunasse dantorn a chiel. A l’avìo ‘rmarcà che quaidun dij Sò dissépoj a pijavo ‘l mangé con man impure, visadì sensa avèj-je prima lavà, përchè ij Farisé e j’àutri Giudé a mangio pa sensa prima lavesse le man conforma a la tradission religiosa tramandà dai sò antich. E quand che lor a torno dal mërcà, a mangio nen prima ‘d lavesse. A-i é vàire d’àutre osservanse ch’a l’han cariasse, coma a sarìa ‘d lavé le cope, ij tupin, ij vas d’aram e ij let conviviaj.
Ij Farisé e ij magìster ëd la Lej a l’han ciamaje: “Për còs’ é-lo ch’ ij tò dissépoj a vivo nen conforma la tradission dj’antich, ma a pijo ‘l mangé sensa lavesse prima le man?”. E chiel a-j rëspond: “Sicur che Isaìa a l’avìa bin profetisà ‘d vojàutri ipòcrita, coma chiel a l’ha scrivù: ‘Sto pòpol-sì am onora mach con ij làver, ma sò cheur a l’é bin lontan da mi. Am rendo onor për nen, an mostrand ëd dotrin-e ch’a son mach ëd comandament uman’. Com é-lo ch’ i seve tant scrupolos ant l’osservansa ëd vòsta tradission, ma i troveve sèmper la manera ‘d schivié lòn che Nosgnor a l’ha comandà?”. Gesù a l’ha ‘dcò dije: “Vojàutri i seve propi an gamba a lassé da banda ij comandament ëd Nosgnor për sosten-e vòsta tradission! Për esempi, Mosè a l’ha dit: ‘Rend onor a tò pare e a toa mare’ e ‘Che col ch’a maledìss sò pare e soa mare a sia butà a mòrt’. Vojàutri, contut, i dise: ‘Quand quaidun a l’avrà dit: Tut lòn ch’i podrìa deve për giuteve a l’é corbàn, visadì ‘n don consacrà a Nosgnor. Anlora col-lì a sarìa pì nen obligà a fé quaicòsa për sò pare e soa mare? A l’é parèj che vojàutri i dësvòide la Paròla ‘d Nosgnor con la tradission che voi i l’eve butà ‘n pé. Vojàutri, purtròp, i na feve tante ‘d còse parèj”. Peui, a l’ha ciamà ‘nsema tuta la gent e a l’ha dije: “Steme a sente, tuti vojàutri, e comprende bin. A-i é gnente ch’a staga fòra dl’òm che, an intrand an chiel a peussa rend-lo impur, ma a l’é lòn ch’a seurt da chiel ch’a lo rend impur. Se quaidun a l’ha d’orije për sente, ch’a staga a sente”. Peui, quand che Gesù a l’é intrà ‘nt ëca, artirasse ch’a l’era da la gent, ij sò dissépoj a l’han ciamaje ch’a jë spieghèissa lòn ch’a vorìa dì con cola paràbola. Chiel a l’ha dije: “I seve ‘dcò vojàutri tant sensa inteligensa? Coma ch’a l’é-lo che tut lòn ch’a intra ‘nt l’òm da fòra a peul nen rend-lo impur? 1Përchè lòn ch’a intra ‘nt l’òm, a intra nen an sò cheur, ma a va ‘nt lë stòmi e pì tard a finìss ant la rian-a”. (Sòn a veul dì che tute sòrt ëd mangé a son pure). “Ma lòn ch’a rend impur l’òm a l’é lòn ch’a seurt da chiel. Përchè a l’é da ‘ndrinta, visadì dal cheur ëd l’òm, ch’a seurto ij cativ pensé, la fornicassion, ij robarissi, j’amassidi, j’adulteri, l’angordisa, la malissia, le tromparìe, la dësbàucia, l’anvìa, la maldicensa, la superbia e la folairà. Tuti coj vissi-là a ven-o da drinta, e a son cole le còse ch’a rendo impur n’òm”.
Orassion
Nosgnor tut-potent e fòrt, autor e dator ëd tut lòn ch’a l’é bon: fà l’enta an nòst cheur ëd l’amor për Tò Nòm; fà chërse an noi la vera religion; nuriss-ne con minca bontà; e fà ch’i pòrto ‘l frut d’euvre bon-e; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spìrit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.
Leave a Reply