Provèrbi

23

¹Cora ch’it ses setà a la tàula ‘d n’òm potent^[1], varda da bin lòn che it l’has ëdnans; ²s’it l’has tant aptit^[2], fà tension a nen mangé tròp^[3]. ³Gnun-e anvìe ‘d soe galuparìe, përchè chiel a podrìa profitess-ne për angarbiolete.

⁴Ruin-te nen la salute për ëvnì sgnor, sie pro savi për savèj quand ch’it l’has da chité. ⁵Quand ch’it pense d’essie a la fin rivà, la richëssa a podrìa bib sparì, përchè a buta j’ale coma s’a fussa n’òja e as na vola vers ël cel!

⁶Sta nen a tàula a mangé con na përson-a splorcc-a e pitòca e àbie gnun-a anvìa ‘d soe galoparìe, ⁷përchè cola-lì a pensa mach a quand ch’a-j costa col mangé. A dis: “Mangia pura e bèiv”, ma a lo pensa nen përdabon^[4]. ⁸Ti ‘t gumiteras ël bocon ch’it l’has mangià e ij compliment ch’it l’has faje it l’avras ësgheiraje.

⁹Parla nen a j’orije d’un fòl, përchè a dëspresierà toe paròle sàvie.

¹⁰Spòsta pa na veja bòrna: caparte ne ël camp ëd coj ch’a l’han pi nen ël pare e la mare, ¹¹përchè Col ch’a fà giustissia a l’é fòrt e a dësfendrà soa càusa contra ‘d ti.

¹²Àplica tò cheur a l’istrussion e toe orije ai discors ëd saviëssa.

¹³Risparmia pa la dissiplin-a al giovo: bele s’it lo baròte con na vërga a na meurirà pa. ¹⁴Al contrari, s’it lo bate con na vërga, it lo salveras da l’infern.

¹⁵Mè car fieul, se tò cheur a l’é savi, ëdcò mè cheur a n’argiojirà. ¹⁶Mìa ànima a sauterà ‘d gòj quand che toa boca a dirà ‘d paròle oneste e giuste.

¹⁷Àbie gnuna anvìa dij pecator: pitòst goern-te sempe ant la tëmma ‘d Nosgnor. ¹⁸përchè parèj ti ‘t saras arcompensà^[5] e toa speransa a sarà mai a dzoneus.

¹⁹Scota, car ël mè fieul, sìe savi e adressa tò cheur an sla stra pì drita. ²⁰Stà lontan da la companìa ‘d coj ch’a-j pias anciochesse, nì ‘d coj ch’a-j pias fé ‘d mangiade^[6], ²¹përchè ij ciocaton e ij goliard a vniran pòver e col che a l’é pien ëd seugn as vestirà dë strass.

²²Scota tò pare ch’a l’ha date la vita, dëspresia pa toa mare da veja.

²³Cat-te ‘d verità e dala mai andaré: cat-te ‘d sapiensa, ëd dissiplin-a e d’anteligensa.

²⁴Ël pare dl’òm giust a argiojirà motobin e col che a l’ha generà un savi a në sarà bin content. ²⁵Për lòn, dà ‘d sodisfassion a tò pare e toa mare, fala contenta cola ch’a l’ha date la vita.

²⁶Car ël mè fieul, dame tò cheur, e che ij tò euj a bèico mìe vìe^[7].

²⁷La meretriss a l’é parèj ëd na tràpola arzigosa e n’adùltera^[8] a l’é pericolosa tant coma droché ant un poss ëstrèit. ²⁸Chila a stà sèmper a l’avàit parèj d’un làder e a fà chërse ‘l nùmer ëd j’òm ch’a tradisso soe mojé.

²⁹Për chi ij maleur? Ëd chi le plente? Col ch’a l’é sèmpe lì ch’a rusa? A chi le patele për ëd folairà? A chi j’euj ross? ³⁰A son për coj ch’a-j pias sté ant le piòle a bèive ‘d vin e ch’a van sosnand ij vin pì fòrt. ³¹Varda pa ‘l vin cora che a l’é bel ross, cand a bërlusa ant la san-a e a cala giù dosman. ³²A l’é mach dòp ch’a mòrd tanme na serp e a andenta tanme na vipra. ³³Antlora ij tò euj a vëdran lòn ch’a l’é dròlo e it diras ëd ròbe che pì tard at n’aringretras^[9]. ³⁴A të smijerà d’esse cogià an mes dël mar o ‘d deurme ‘nsima a l’erbo portansëgne dla nav ch’a strabàussa dë dsà e dë dlà. ³⁵It diras: a l’han patlame, ma i sento pa ‘d mal! A l’han barotame, ma i son nen ancorzùmne! Cora ch’im dësvijerai, im farai torna n’àutr goblòt!

Nòte

1. Lét. “un prensi”.
2. An ebràich: בַּעַל נֶפֶשׁ (baʿal nefesh), visadì ”padron d’ànima mortal”, eufemìsm për ”aptit sensa fond”.
3. O “but-te un cotel a la gola”.
4. O  “sò cheur a l’é pa con ti”.
5. O “ti ‘t l’avras n’avnì”.
6. O “coj che a son galup ëd carn”.
7. O “varda ‘d pa dësmentié ij mè consèj”.
8. O “na forëstera”.
9. O “toa ment a dirà lòn che a l’é përvers”.

https://pms.wikisource.org/wiki/La_Bibia_piemont%C3%A8isa/Testament_Vej/Proverbi/Proverbi_23