Leture bìbliche an piemontèis për Duminica 1 Novèmber 2020 – Tùit ij Sant
Letture bibliche: Salm 34; Arvelassion 7:9-17; 1 Gioann 3:1-3; Maté 5:1-12 con le vos ëd Pàul Castlin-a, March Moretti, Màssim Marietta, Anin Ferrero, Gianni Marietta.
A-i é ‘d përson-e ch’a son mòrte già da vàire, che nojàutri i l’avrìo pì care ch’a fusso dël tut dësmentià e ch’a-j fussa aplicà cola che ant la Roma antìca a ciamavo la damnatio memoria,
la scancelassion ëd la memòria, coma s’a fusso mai esistì. Sté a sente lòn ch’a scrivìa në stòrich roman a propòsit d’un imperator roman përvers e gram: “Che l’arcòrd ëd col sassin e gladiator a sìa dëscancelà dël tut (…) Pì feros che Domissian, pì scaros che Neron. Lòn ch’a l’ha fàit a d’àutri a sìa fàit a chiel. Ch’a sìa da salvesse, pitòst, l’arcòrd ëd coj ch’a son sensa colpe. Ch’a sìa ristabilì l’onor dij nossent” (Historia Augusta, Commodo, 19.1). Quaicòs parèj a l’é scrit ant ël Salm 34: “Nosgnor as vira contra ij malfasent; chiel a scancelërà soa memòria da la facia dla tèra”. La memòria dij giust, dij martir e dij sant dël pòpol ëd Nosgnor, contut, a l’ha da esse onorà. Conòsse soe vicende e esempi a deuv esse për nojàutri motobin important. Na plen-a ‘d gent, “tanta ‘d cola gent che gnun a podìa contela”, coj che Nosgnor a l’ha salvà e che già as trovo ‘n cel dë ‘dnans a Nosgnor, a l’è cola dont an parla la sconda letura d’ancheuj, visadì la vision dàita a l’evangelista Gioann ant ël lìber dl’Arvelassion. Nosgnor, ëd lor, as dësmentia pa, përchè sò nòm ëd lor a l’é scrit ant ël Liber ëd la Vita. Podriom-ne dësmentiesse nojàutri ëd le generassion dij cristian ch’a son ëvnùe prima ‘d noi? Lor a son adess lòn che nojàutri i saroma un bel dì, se i soma ‘d fieuj ëd Nosgnor. Sossì a l’é lòn ch’an parla la tersa letura, ciapà da la prima epìstola dl’apòstol Gioann. Nòstra quarta e ùltima letura a l’é ciapà dal Sernon an sël Mont, cola anté che Gesù a proclama beà, bonoros coj che, përsëguità per motiv ed soa fede a perdo la vita për amor ëd Crist. “Vojàutri i l’avreve da consideré ch’i l’eve ‘d boneur quand ch’i sareve ingiurià e përseguità an càusa ‘d mi, e a l’avran dit contra vojàutri ‘d ròbe ch’a son nen vere. Për lòn arlegreve e sauté ‘d gòj, përchè vòstra arcompensa a sarà granda an cél. An efet, a l’é ‘dcò parèj ch’a l’han përseguità ij profeta ch’a son ëstàit prima ‘d voi.”
I.
Prima letura – Salm 34 – Costa càntica ‘d làude e d’adorassion për Nosgnor a l’é ‘dcò na magnìfica confession ëd fede ch’a esalta la fidelità ‘d Nosgnor a tute soe promësse, e la giustissia granda ‘d soa volontà arvelà. Conformesse a la lege ‘d Nosgnor a l’é ‘n ponto d’onor për minca fieul ëd Nosgnor che, për lòn, a sarà arcompensà con abondansa tant an costa vita che an cel. Damentre chiel a scancelerà la memòria dij pervers da la facia dla tèra, cola dij giust a resterà për tuta l’eternità.
I benedirai Nosgnor an tùit ij temp; soe làude a saran sèmper an mia boca. Mè vantament a sarà mach an Nosgnor; ch’as faso coragi j’ùmij quand ch’a lo sento. Vnì, contoma a tuti dla grandëssa ‘d Nosgnor; magnificoma tùit ansema a sò Nòm!
I l’hai pregà Nosgnor, e chiel a l’ha scotame; a l’ha liberame da tute le paure ch’i l’avìa. Tuti coj ch’a lo serco për esse giutà a ‘rtorneran con la facia anrajanta ‘d gòj; gnun-a ombra ‘d vërgògna a rendrà scura soa facia.
Quand ch’i j’ero dësperà, i l’hai pregà, e Nosgnor a l’ha scotame. Chiel a l’ha salvame da tùit ij mè sagrin. Përché l’àngel ëd Nosgnor a l’é na vardia: a stà dantorn e guerna tùit coj ch’a l’han timor ëd chiel.
Tasté e vëdreve coma ch’ a l’é bon Nosgnor. A son beat coj ch’as buto a la sosta ‘d chiel. Avèj timor ëd chiel, vojàutri, òh pòpol sant, përchè a coj ch’a lo rispeto a-j mancherà gnente. Fin-a ij leoncin queich vòta a patisso la fam, ma coj ch’a l’han fiusa an Nosgnor a manco ‘d gnente ch’a sia bon.
Vnì, vojàutri, ij mè fieuj, scoté bin: iv mostrerai lòn ch’a l’é avèj timor ëd Dé. J’é-lo queidun ch’a veul vive na vita longa e fosonanta? Anlora ch’a tratnissa soa lenga da ‘l dì ‘d còse grame e ij sò làver da dì ‘d busiardarie! Vira la schina al mal e fà ‘l bin. Serca lòn ch’a l’é për la pas e date da fé për mantnila.
J’euj ‘d Nosgnor a goerno coj ch’a fan lòn ch’a l’é giust; soe orije a stan atente ai sò crij d’agiùt. Ma Nosgnor as vira contra ij malfasent; chiel a scancelerà soa memòria da la facia dla tèra.
Nosgnor a scota sò pòpol quand che lor a-j ciamo d’agiut. A-j tira fòra da tùit ij sò maleur. Nosgnor a l’é davzin a coj ch’a l’han ël cheur brisà; a libera coj ch’a l’han lë spìrit crasà.
A son tanti ij sagrin ëd n’òm giust, ma Nosgnor sèmper a-j ven ancontra con sò agiùt. Përchè Nosgnor a goerna j’òss dël giust: gnanca un ëd lor a sarà s-ciapà!
Ëd sicur al malfasent la dësgrassia a-j tomberà a còl e coj ch’a l’han ël giust an ghignon a saran castigà. Ma Nosgnor a riscata coj ch’a lo servo. Gnun ch’as buta a la sosta ‘d chiel a sarà condanà.
II.
Sconda letura: Arvelassion 7:9-17 – Liturgia dël cel: ij màrtir ëd l’Agnel. A l’evangelista Gioann, Nosgnor a-j conced ëd podèj vëdde la glòria dij Riscatà ch’a son già an cel dë ‘dnans al tròno ‘d Dé. Vestì ‘d bianch, lor a canto con arconossensa la glòria ‘d Nosgnor ch’a l’ha salvaje, e tanti ‘d lor salvaje da gran’ tribolassion. La “Granda Tribolassion” a l’é pa n’aveniment ch’a rivrà ant l’avnì, coma tanti a penso, ma quaicòsa ch’a caraterisa tuta la stòria dij cristian. Ij cristian a l’han tanta gòj për soa fej, ma le tribolassion a son cole che ‘l mond dij malchërdent a-j dan dzurtut quand che ij cristian a veulo nen sogetesse a tute soe imposission. E coste tribolassion a son soens afrose, com i vedoma da le persecussion dij cristian ancheuj e ant la stòria. Da tuti sti sagrin ij cristian a saran consolà an cel, ma ij patiment ëd coj ch’a resto an sla tera a finiran quand che Nosgnor a artornrà, coma ch’a l’ha promëttù e a ramassera vìa tute j’oposission contra ‘d chiel.
Apress ëd lòn i l’hai vëddù tanta ‘d cola gent che gnun a podìa contela. A j’ero da tute le nassion, tribù, pòpoj e lenghe. A stasìo an pé dë ‘dnans al tròno e dë ‘dnans a l’Agnel, tuti vestì ‘d bianch e a l’avìo ‘d branch ëd palma an man. Tuti a disìo a àuta vos: “La salvëssa a ven da Nosgnor, ch’a l’é setà an sël tròno, e da l’Agnel!”. Tuti j’àngej a stasìo dantorn al tròno, a j’ansian e a le quatr creature vivent, e a l’han prostërnasse dë ‘dnans al tròno con la front fin-a a tèra e a rendìo l’adorassion a Nosgnor. A cantavo: “Amen! A Nosgnor ch’a vada la benedission, la glòria, la sapiensa, ël rendiment ëd grassie, l’onor, la potensa e la fòrsa për ij sécoj dij sécoj. Amen!”.
Anlora un ëd j’ansian a l’ha ciamame: “Sti-sì, ch’a son vestì ‘d bianch, chi son-ne? E da ‘ndoa ch’a son ëvnùit?” I l’hai rësponduje: “Mè Signor, mach ti it lo sas!”. E chiel a l’ha dime: “Sti-sì a son coj ch’a son ëvnùit da na gran tribulassion, e ch’a l’han lavà soe veste e sbianchije con ël sangh dl’Agnel. A l’é për lòn ch’a stan dëdnans al tròno ‘d Nosgnor, e a-j rendo servissi di e neuit ant sò templi. Col ch’a l’é setà an sël tròno a-j darà na sosta. A l’avran pì nen ni fam ni sèj, ni a saran pì brusà dal calor dël sol, përché l’Agnel ch’a l’é an sël tròno a-j pasturerà e a jë mnerà a le sorgiss ëd l’eva dla vita, e Nosgnor a-j suvrà tute le lerme da j’euj”
III.
Tersa letura: 1 Gioann 3:1-3. An costa letura, l’evangelista Gioann midem, ant soa prima epìstola, a parla dla grassia e dël privilegi che Nosgnor Dé a conced ai Sò, d’esse chiamà “fieuj ed Nosgnor”. Ël mond dij malchërdent, ëd lor a veul ne savèjne, “a-j conòss nen” përchè ch’a conòsso pa ‘l Crist. Un bel dl dì lor a saran “parèj ëd chiel” ant la glòria. Costa-sì a l’é la speransa ch’a-j sosten.
Vardé che bela preuva d’amor a l’ha dane ‘l Pare: ch’i sio ciamà ij fieuj ‘d Nosgnor E i lo soma dabon! Però, coj ch’a son dë sto mond a l’arconòsso nen përché a conòsso nen chiel. Car ij mè amis! I soma già fieuj ‘d Nosgnor, ma chiel a l’ha ‘ncora nen mostrane coma ch’i saroma ant ël moment che ‘l Crist as manifestrà. I savoma mach ch’i smijeroma a Chiel, përchè i lo vëdroma tal coma ch’ a l’é. Chionque a l’ha costa speransa an Chiel as manten pur pròpi coma Chiel a l’é pur.
IV.
Quarta letura – Maté 5:1-12 Le beatitùdin – J’espression dël Sermon and sël Mont, e, an particolar, cole ch’a son ciamà “le Beatitudin”, a son dventà famose. Gesù a diciara ch’a l’han ëd boneur categorìe ‘d gent che ‘d sòlit i dirìo pitòst ch’a l’han ëd maleur! Ij pòver, coj ch’a fan deul, j’umij, coj ch’a l’han fam e sèj ëd giustissia, coj ch’a travajo për la pas, coj ch’a son përseguità për motiv ëd soa fej. Ël mond as rend nen cont che tute coste categorìe ‘d përson-e a saran consolà e sodisfàite, nen mach a l’artorn ëd Gesù, ma ‘dcò ant la comunità ch’a buta an pràtica lë stil ëd vita ‘d Gesù an conformandse a la lege bon-a e giusta ‘d Nosgnor.
Quand ch’a l’ha vëddù ch’a l’era rivaje motobin ëd gent, Gesù a l’é’ndàit an sla còsta d’un mont e a l’é setasse. Ij sò dissépoj a son avzinasse, e chiel a l’ha dàit man a ‘ndotrineje. A-j disìa: “A l’han ëd boneur ij pòver ant lë spirit, përchè ‘l regn dël cel a l’é për lor. A l’han ëd boneur coj ch’a pioro, përchè ch’a saran consolà. A l’han ëd boneur j’umij, përchè a saran lor ch’a arseivran an ardità la tèra. A l’han ëd boneur coj ch’a l’l’han fam e sèj ëd giustissia, përchè ch’a saran sodisfàit. A l’han ëd boneur ij misericòrdios, përchè ch’a sarà faje misericòrdia. A l’han ëd boneur coj ch’a son net ëd cheur, përchè a saran lor ch’a vëdran Nosgnor. A l’han ëd boneur coj ch’a travajo për la pas, përchè ch’a saran ciamà ij fieuj ëd Nosgnor. A l’han ëd boneur coj ch’a son përseguità për motiv ëd giustissia, përchè ‘l règn ëd Nosgnor a l’é për lor. Vojàutri i l’avreve da consideré ch’i l’eve ‘d boneur quand ch’i sareve ingiurià e përseguità an càusa ‘d mi, e a l’avran dit contra vojàutri ‘d ròbe ch’a son nen vere. Për lòn arlegreve e sauté ‘d gòj, përchè vòstra arcompensa a sarà granda an cel. An efet, a l’é ‘dcò parèj ch’a l’han përseguità ij profeta ch’a son ëstàit prima ‘d voi.
Orassion
Nosgnor tut-potent! Ti ‘t l’has gropà ansema an comunion e fraternità tùit ij tò sernù (tant ant la tèra che ant ël cél) ant ël còrp mìstich ëd Tò Fieul Gesù Crist, nòst Signor. Dane la grassia ‘d seguité ij tò sant beà con na vita virtuosa e ch’at pias, parèj che nojàutri i peussa rivé a gòde cola indescrivibil gòj ch’it l’has prontà për coj ch’it veulo bin përdabon; për Gesù Crist, nòst Signor che, con ti e con lë Spirit Sant, a viv e regna, un sol Dé, ant la glòria eterna. Amen.
Leave a Reply