Duminica 6 dë stembr 2020 – Duminica apress la Pancòsta ch’a fà quatòrdes – con le vos ëd Pàul Castlin-a, Anin Ferrero, Massimo Marietta, Marco Moretti e Gianni Marietta
Letture bibliche: Salm 149; Surtìa 12:1-14; Roman 13:8-14; Maté 18:15-20
Ël pòpol ëd Nosgnor a l’é ‘n pòpol che, an ëd temp regular, as ancontra për selebré, con gòj e arconossensa, le figure e j’aveniment amportant ëd soa stòria e identità. I trovoma sossì ben testimonià për tuta la Bìbia. La Bìbia, an efet, nen mach a na fà la dëscrission, ma a comanda la selebrassion ëd certe feste, an dis coma selebreje e an dà fin-a ij materiaj ch’i n’oma da manca për selebreje. La pì amportanta ëd coste feste a l’é la Pasca. Ël verb “selebré” a ven dal latin “celebratio”, l’é a dì l’afluensa ‘d tanta gent për solenisé, onoré, esalté na përson-a o n’aveniment amportant. A veul dì laudé, comemoré, magnifiché, esalté, tùit ansema e ‘d maniera grandiosa, quajdun o quaicòsa. La Bibia an ciama a selebré Nosgnor Dé (e mach chiel), ch’a realisa për sò pòpol e an mes a sò pòpol, d’at ëd salvassion e ‘d liberassion. Le leture bìbliche dë sta duminica an propon-o un Salm ëd làude e ‘d ringrassiament e an parla dl’istitussion ëd la Pasca, nòstra vera festa dla liberassion, la pì autèntica. As trata nen contut ëd na formalità da fesse “mach për tradission” (coma quajvòta a càpita), ma ‘d quaicòsa ch’a l’ha da trasformesse an d’at concret, sostansiaj, d’amor, ëd giustissia e ‘d vita bin dissiplinà. Sossì a l’é ‘dcò lòn ch’an mostro la tersa e la quarta letura d’ancheuj, ciapà dal Testament Neuv.
I.
Ël Salmista a cissa ‘l pòpol ëd Nosgnor a laudé Nosgnor con calor e con tut ël cheur. La làude a l’ha da esse istintiva e génita, fàita an pùblich e ant la companìa dij fedej, përchè soa providensa as arneuva dì apress dì. Dé a l’é fedel, a-j susten e a-j salva, e a porterà a compiment un bel dì ëd tute lë promesse ch’a l’ha fàit për ij temp ùltim. Dé a l’é col ch’a l’ha formà e liberà sò pòpol. Le rason ëd selebrelo a son tante, fin-a con la mùsica e la dansa e nen mach an pùblich, ma ‘dcò an privà, quand ch’is artiroma an nòstra ca. A son tante le fòrse ch’a-j fan oposission al pòpol ëd Nosgnor, ma a la fin lor a saran batùe. La làuda ‘d Nosgnor – a l’é ciàir – a l’é peui pa quaicòsa da fé mach con ij làver, ma a l’ha da incarnesse and na vita d’ubidiensa arconossenta.
“Laudé Nosgnor! Canté a Nosgnor na càntica neuva! Laudelo ant la radunansa dij sò divot! Che Israel a s’arlegra an sò Creator! Che ‘l pòpol ëd Sion a argiojissa an sò Re! Ch’a làudo Sò nòm con la dansa! Ch’a canto ‘d làude a Chiel con l’acompagnament dij tamburnin e dl’arpa! Përchè Nosgnor a l’ha gòj ‘d Sò pòpol. Chiel a esalta coj ch’a son crasà con la liberassion. Che ij sò divot as arlegro përchè Nosgnor a l’ha daje l’arvangia! Ch’a crijo ‘d gòj ant ij sò let. Ch’a làudo Nosgnor quand ch’a ten-o an man na spa a doi trancie; për vendichesse dle nassion e për castighé ij forësté. A grupo ij sò re con ëd caten-e e ij sò nòbij con ëd such ëd fer. A dan esecussion al giudissi che ij sò nemis a son ëstàit condanà. Tùit ij Sò fidej a saran vendicà. Laudé Nosgnor!” (Salm 149).
II.
Nosgnor Dé a l’é col ch’a lìbera sò pòpol da minca opression, e la festa da fesse tùit j’agn për armarchelo, a l’é la Pasca, ch’an arcòrda la liberassion d’Israel da la s-ciavensa an Egit. Costa festa an parla nen mach d’un fàit ëstòrich ëd tanti agn fà, ma ‘dcò dla liberassion moral e spiritual dal pëccà. A l’era na festa che Nosgnor an dis ëd selebré con un precis ritual simbòlich ch’a l’avìa an sò sènter l’imolassion, ël sacrifissi dl’agnel (ël bèro) ‘d Pasca. A l’era la prefigurassion dël sacrifissi dla përson-a dël Signor e Salvator Gesù Crist an sla cros, ch’a l’era ‘l mojen për paghé ‘l pressi ‘d nòstra redension, sugelà da soa arsurression dai mòrt. A l’é chiel, Gesù, “nòstra Pasca”, visadì col ch’an fà passé da la servitù al pëccà a la libertà. Ant ël test ch’i lesoma adess, dal lìber ëd la Surtìa, cap. 12, i trovoma j’istrussion për la selebrassion antica dla Pasca, la festa dla liberassion.
L’istitussion dla Pasqua. “Ël Signor a l’ha dit a Mosè e a Aron ant ël pais d’Egit: “Cost mèis a venta ch’a sìa për vojàutri ël prinsipi dij mèis: sto-sì a sarà ‘l prim mèis dl’ànn. A venta ch’i dise a tuta la comunità d’Israel: ‘Ant ël dì ch’a fa des ëd cost mèis, ciaschëdun ëd vojàutri ch’a ciapa n’agnel, un për famija. Se na famija a l’é tròp cita për n’agnel, l’òm e sò vzin ëd ca a venta ch’a ciapo n’agnel conforma ‘l numer dla gent – i fareve vòst cont për l’agnel conforma lòn che ciaschëdun a peul mangene. Vòstr agnel a l’ha da esse përfet, un mas-cc ëd n’ ann; i lo peude ciapé d’antrames le fèje o le cavre. l’eve da soagnelo fin-a al dì ch’a fa quatòrdes ëd cost mèis e peuj tuta la comunità d’Israel a lo dovrà massé al calé dël sol. na ciaperan un po’ d’ sangh e a lo ampiastrëran an sù ij doi stibi e an su l’architrav dla pòrta dla cà ‘ndova a lo mangeran. A na mangeran la carn col’ istèssa neuit. A lo mangeran rostì an sël feu con ëd pan fàit sensa chërsent e con dj’erbe amere. Mangelo nen cru o bujì ant l’eva, ma rostilo complet, con soa testa, soe piòte, e soe buele. Gnente a l’ha da resté fin-a a la matin, ma brusé tut lòn ch’a l’é nen stàit mangià fin-a a la matin. Sta-sì a l’é la manera ch’i l’eve da mangelo – pront për ël viagi: sàndole ai pé e con ël baston an man. I l’eve da mangelo an pressa. Sta-sì a l’é la Pasqua dël Signor. I travërserai tut ël pais d’Egit an col’istessa neuit, e i farai meuire tùit ij prim-génit, tant dla gent che dle bestie, e i farai giustissia contra ij dio dj’Egissian. I son mi ël Signor. Ël sangh a sarà ‘l segn për le ca anté ch’i steve vojàutri. Quand ch’i vëddrai ‘l sangh, i passerai anans e, quant che ‘l castig a tomberà an sël pais d’Egit a tomberà nen an sù vojàutri la piaga dle stërmini. Ten-e sto dì-sì coma na memòria e selebrelo con na festa ‘d pelerinagi an onor dël Signor. Costa-sì a l’é n’istitussion perpètua. Tute le generassion a l’han da selebrela” (Surtìa 12:1-14).
III.
Nosgnor Dé an lìbera an Crist përchè nojàutri i vivoma na vita consacrà a chiel e a nòstr pròssim. La pràtica dl’amor, an efet, a l’é la soma ùltima ‘d tùit ij comandament che Nosgnor a l’ha dane e che dl’amor a son soa definission ëspecìfica. “Dësvijandse da la seugn” dël pëccà, ij chërdent an Crist a comenso a vive na vita an sintonìa, conform a la volontà ‘d Nosgnor. A costa volontà lor a-j ubidisso con gòj e arconossensa. A lo buta an evidensa l’apòstol Pàul ant ël capìtol 13 dla litra ai Roman. Scotom-ne ‘n tòch.
Motivassion ëd na condòta divòta. “Avèje nen ëd débit foravìa che ‘d volejve bin l’un a l’àut, përchè col ch’a veul bin a j’àutri a l’ha adempì la Lej, përchè ‘l nen comëtte adulteri, ‘l nen massé, ‘l nen robé, ‘l nen dì ‘l fàuss, ël nen invidié, e tùit j’àutri comandament, as peudo compendié an sta paròla-sì: It voreras bin a tò pròssim com’ a ti medésim. L’amor a fa nen ëd mal al pròssim: donque, ‘l compiment dla lej a l’é l’amor. Fé lolì përch’ i seve bin qual ch’a sia ‘l temp ch’i vivoma ancheuj: a l’é l’ora ‘d dësviesse dal seugn, përchè nòstra salvëssa a l’é pì davzin-a adèss che quand ch’i soma dventà chërdent. La neuit a l’é press che finìa e ‘l dì a l’é avzinasse. Donque, a venta buté da banda j’euvre dël top e butesse adòss j’arme dla lus. Portomse da person-e oneste ch’a vivo a la lus dël sol; nen an galuparìe, nen an ambriacògne, nen an gargarìe, nen an insolense, nen an querimònie, nè ant l’invìdia. Al contrari, arvestive dël Signor Gesù Crist e pieve nen cura dla carn, parèj che ij sò desideri as dësvio nen” (Roman 13:8-14).
IV.
La comunità cristian-a a l’é ciamà da sò Signor a realisé në stil ëd vita ch’a sìa n’alternativa, divers da la malafasson ëd cost mond. Ancheuj as dirìa në stil ëd vita “contra la coltura” dë sto mond. Sossì a l’é ‘l bu dj’at ëd liberassion che Nosgnor a compiss an tra ‘d lor e ch’a ciama a selebré. An tra ‘l pòpol ëd Nosgnor a podrìo capité ‘d question, ëd ciacòt, ëd ròbe dzagreàbil – i soma tuti uman – ma coste question a l’han da arzolv-se, da rangesse, mach ant la manera che Nosgnor Gesù Crist midem an dis ëd fé, coma ch’a l’é mostrà ant ël test dl’Evangel ëscond Maté ch’i lesoma adess.
L’arconsiliassion tra frèj. “Se tò frel a l’ha ofendute, va a feje na rimostransa a quatreuj. S’ a të scota, it l’avras vanià tò frel. Se, nopà, a të scota nen, pija ‘nsem a ti un o doi d’àutri, parèj che doi o tre testimòni as rendo cont dla còsa. Se poi a veul dé da ment gnanc’ a lor, dis-lo a la cesa; e s’ a veul nen scuté gnanca la cesa, ten-lo tanme ‘n pagan o un gablé[ An vrità iv diso che tut lòn ch’ i l’avreve ligà an sla tèra, a sarà ligà ‘dcò ant ël cél; e tut lòn ch’i l’avreve dësligà an sla tèra, a sarà dësligà ‘dcò ant ël cél. Iv diso ‘dcò che se doi ‘d vojàutri iv butreve d’acòrdi an sla tèra, cola ch’a sìa lòn ch’a ciamëran, a-j sarà dàit da mè Pare ch’a l’é ant ël cél. Përché là doa ch’a son radunà doi o tre a mè nòm, ëdcò mi i son ansema lor”. Antlora Pero, avzinand-se, a l’ha ciamaje: “Signor, vàire vòlte, se mè frel am ofend, é-lo ch’i son obligà ‘d përdonelo? Sarà-lo fin-a a set vòlte?”. Gesù a l’ha rësponduje: “It diso nen fin-a a set vòlte, ma fin-a a setanta set vòlte!” (Maté 18:15-20).
Orassion
Nosgnor! Dane ‘d fidene a ti con tut nòst cheur; përchè ti ‘t butes contra a j’orgojos ch’as fido mach ëd soe forse, ma it bandones mai coj ch’as vanto ‘d toa misericòrdia. Për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e ch’a regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.
Leave a Reply