Dominica 16 aost 2020 – Duminca apress ëd la Pancòsta ch’a fa undes
Leture bìbliche con le vos ëd Pàul Castlin-a, Anin Ferrero, Gianni Marietta e Marco Moretti.: Salm 133; Génesi 45:1-15; Roman 11:1-2,29-33; Maté 15:21-28
L’unità e l’armonìa an tra tùit ij ver chërdent an Crist, coj ch’a son ëstàit argenerà da la mira spiritual e che Dé, per soa grassia a l’ha portà al pentiment e a la fej, a l’é ‘n fàit ëstabilì ch’a ten nen cont ëd le diferense ch’a podrtìo ess-je an tra ‘d lor. A l’é quaicòsa che lor a sento naturalment e lor as arconòsso sùbit coma ‘d frej. Ël Salm 133, nòstra prima letura ancheuj, a lo esalta e célebra. Ël cherdent, peuj, a arconòss che tut lòn ch’a-j càpita ant la vita “a serv” ai propòsit etern ëd Nosgnor e, per lòn, lor as lamento pa dij fàit dzagreàbil ëd soa vita ‘d lor, perché lor a vardo tut da na prospetiva pì larga. Sossì a l’é lòn ch’i trovoma ant la sconda letura, la conclusion ëd la vicenda dël patriarca Giusèp. La tersa letura a parla dël destin dj’Israelita che, malgré soa infedeltà ‘d lor, a resto ‘l pòpol che Nosgnor a l’ha sernù, oget ëd soe promësse ‘d grassia scurpìe an sò Pat. Ant la quarta letura, dal vangel ëscond Maté, i trovoma ‘l prim segn che Gesù a dà che l’Evangel, con tuta soa potensa ‘d salvassion, a riguarda minca ‘n pòpol e coltura. A l’é parèj che le leture bìbliche ancheuj a parlo dël rapòrt ëstrèit ch’a-i é an tra ‘l pòpol d’Israel e ij cherdent an Crist ëd minca nassion e ch’a realisa parèj ij progèt etern ëd Nosgnor.
I.
Ël Salm 133 a l’é ‘n pcit salm ch’a magnìfica l’importansa dla concòrdia e dl’armonìa an tra frej e seur ant la fej. A lo cantavo con gòj ij pelerin ch’a montavo al Templ ëd Gerusalem, unì da la midema fej. A l’era là che Dé a l’avìa promëttù d’ancontresse con sò pòpol. As mension-a l’euli dla consacrassion dël sacerdòt Aaron, ch’a-j arciama a la ment che lor a son un pòpol dedicà a Nosgnor, e la rosà ch’a fà bin a la campagna, coma sìmbol ëd le benedission ëd Nosgnor arzervà për lor quand ch’a-j son fedej, coma ch’a l’é scurpì ant ël pat an tra lor e Dé. A la fin ëd costa letura i scotroma ‘dcò cost Salm cantà an lega ebràica conform a sò test original.
“Coma ch’a l’é bel e agreàbil ch ‘d frej a stago ‘nsema an armonìa! Përché l’armonìa a l’é tant pressiosa coma l’euli ‘d consacrassion ch’a l’é stàit vërsà an sla testa d’Aaron e ch’a l’é calà giù an soa barba fin-a a rivé a le frangie ‘d soa vestimenta. L’armonia a fà tant bin coma la rosà dël Hermon ch’a ven giù an sle colin-e ‘d Sion. A l’é pròpi là che Nosgnor a dà Soa benedission: la vita ch’a ven mai a la fin” (Salm 133).
II.
A-i é gnun fot, gnun malànim, ant ël cheur ëd Giusep, quand ch’a ‘ncontra torna ij sò frej, pròpi coj ch’a l’avìo vendulo coma në s-ciav e falo porté an Egit. A l’avìo vorsù dësbarasses-ne ‘d chiel përchè a.j na j’ero gelos. Pura, Nosgnor a l’avìa benedì Giusep an fasendlo pòch a pòch elevé d’importansa fin-a a dvente un-a dle pì àute autorità an Egit. Tut lolì e l’era stàit un mojen ant le man ëd Nosgnor për salvé j’Israelita da na famin-a greva ch’a l’avrìa podù dësbleje. “A l’é për preservé vòstre vite che Nosgnor a l’ha mandame anans ëd vojàutri”, Giusép a dis ai sò frej. cossient ëd l’euvra dla providensa ‘d Nognor. Ël tòch ëd la stòria ‘d Giusep ch’i lesoma ancheuj a n’é l’epìlogo.
Giusep as fà arconòsse. “Antlora Giusep për l’emossion a l’ha podù pì nen contnisse dëdnans a tuti coj ch’a-j ëstasìo dantorn e a l’ha crijà: “Fé seurte tuti da la mia presensa!”. Parèj, ant ël moment ch’a l’é fasse arconòsse dai sò frej, gnun d’àutri a l’era lì present.Ma Giusep a piorava tant fòrt, che j’Egissian a l’han bin sentilo, e la còsa a l’é arsavusse fin-a ant la cort ëd Faraon.A l’é antlora che Giusep a l’ha dit ai sò frej: “Mi i son Giusep! Mè pare viv-lo ancora?”. Ij sò frej a-j podìo nen rësponde tant ch’a j’ero bolvërsà da vëddlo parèj dëdnans a lor. Antlora Giusep a l’ha dije ai sò frej: “Avzineve a mi”, e lor a-j son avzinassje. A l’ha torna dije: “Mi i son Giusep, vòstr frel, che vojàutri i l’avìe vendù a un ch’as n’andasìa an Egit.Adess, contut, ch’i sie nen sagrinà e fastidieve nen d’avèjme vendù ambelessì, përchè ch’a l’é për preservé vòstre vite che Nosgnor a l’ha mandame anans ëd vojàutri.A l’é giumai doi agn che la famin-a a-i é ant ël pais, e ancora për sinch agn a-i sarà nì travaj nì amson.Nosgnor a l’ha mandame sì anans a voi për sicuré vòstra dzurvivensa an ësto pais e salvé an vojàutri la vita ‘d tanta gent.Parèj i seve nen vojàutri ch’i l’eve mandame sì, ma a l’é stàit Nosgnor. Chiel a l’ha fàit ch’i fussa tanme ‘n pare për Faraon; chiel a l’ha fame signor ëd tut lòn che Faraon a l’é padron, e governator ëd tut ël pais d’Egit.Adess dësgageve e monté da mè pare e dije: “Parèj a parla tò fieul Giusep: Nosgnor a l’ha fame signor ëd tut l’Egit. Ven sì davzin e tarda nen.Ti it ëstaras ant ël pais ëd Gosen e it saras dacant a mi, ti istess, ij tò fieuj, ij tò novod, ij tò cit e tò gròss ëstrop e tut lòn ch’a l’é tò.Ambelelà i provëddrai a tòa sostenta përchè la famin-a a durerà ancora sinch agn. I veuj pa ch’it sie ant lë bzògn, ti, toa gent e tut lòn ch’a l’é tò.Voi medésim e ti, mè frel, Beniamin, i peude prové con ij vòstri euj medésim ch’a l’é mi ch’av parla.Feje ‘dcò savèj a vòst pare cola ch’a sia l’àuta dignità ch’i l’hai an Egit, e dëspiegheje tut lòn ch’i l’eve vëddù, e buté pressa a fé calé sì mè pare”.Antlora Giusep a l’é campasse a còl ëd sò frel Beniamin e a l’ha piorà. Beniamin ëdcò a l’ha piorà ansima la spala ‘d Giusep.Peui a l’ha basà tùit ij sò frej e a l’ha piorà ambrassandje a chiel. Apress ëd lòn, ij sò frej a son butasse a ciaciaré con chiel” (Génesi 45:1-15).
III.
La tersa letura a fortiss na verità ch’a son tanti ancheuj ch’a la nego. A l’é pròpi nen vera che Nosgnor a l’avrìa arnegà ‘l pòpol d’Israel për rimpiasselo con la Cesa cristian-a quand che la magioransa dj’ebreo a l’han arfudà Gesù coma ‘l sò Messia. Nò, ël pòpol d’Israel a resta ‘l pòpol che Dé a l’ha sernù për butelo a sò sërvissi, e lolì a l’é, da la part ëd Nosgnor n’at ëd grassia, scurpì ant ël pat an tra lor e Nosgnor. L’incredulità ëd tanti ebréo anvers ëd Gesù a l’é an efet, coma ch’a dis l’apòstol Pàul ant la letura ch’i scotoma adess, un mojen che Nosgnor a l’ha dovrà për ciamé a la fej ëd gent da tute le nassion. Quand che j’Elet da tute le nassion a saran radunà, antlora ‘dcò tanti ebréo a vniran a chërde an Gesù coma ‘l ver e ùnich Messia.
“I ciamo donca: “Nosgnor ha-lo arnegà sò pòpol, la nassion d’Israel? Ëd gnun-a manera! Mi medésim i son n’israelita, dissendent d’Abraham, dla tribù ‘d Beniamin. Nosgnor a l’ha nen arnegà sò pòpol, che chiel a l’ha conossulo da sèmper. Seve nen lòn che la Scritura a dis d’Elìa, quand ch’a l’era lamentasse dël pòpol d’Israel a sto rësguard? “Signor, a l’han massà ij tò profeta, e a l’han dësblà ij tò autar; e a l’é restaje mach mi, e a serco ‘d massé ‘dcò mi!”. Ma cos é-lo che Nosgnor a l’ha rëspondoje? “I son reservame set mila òm ch’a l’han pa piegà ‘l ginoj dëdnans a Baal” […]. Ij don e la vocassion ëd Nosgnor a peudo nen esse artirà.An d’àutri temp, vojàutri i j’ere dj’arviros contra Nosgnor, ma quand che ‘l pòpol d’Israel a l’é arvirasse contra chiel, Nosgnor a l’é stàit nopà misericordios anvers a voi.Adess a son lor j’arviros, ma vojàutri i l’eve arseivù soa misericòrdia, a fin che ‘dcò lor a l’arsèivo.Nosgnor a l’ha fàit che tuti j’uman a fusso lassà përzoné dla dzubidiensa parèj ëd fé misericòrdia a tuti.Coma ch’a son ancreuse le richësse, la saviëssa e la conossensa ‘d Nosgnor! Coma ch’a l’é malfé ‘d sondé ij sò giudissi e ‘d comprende soa manera ‘d fé!Chi mai podrìa-lo conòsse lòn che Nosgnor a pensa? Chi é-lo ch’a l’é stàit sò consijé?”. Opura: Chi é-lo ch’a l’é stàit ël prim a deje tant che Nosgnor a l’àbia da dèjlo andaré? Përchè da chiel, për chiel e a chiel a son tute le còse. Che tuta la glòria a vada a chiel për sèmper!” (Roman 11:1-2,29-33).
IV.
Ant l’ùltima letura për ancheuj, dal capìtol quindes dl’evangel second Maté, Nosgnor Gesù Crist a và a pòsta fòra dla tera d’Israel per fé dël bin a na fomna ch’a da vos a na granda fej an chiel. An fasend parèj Gesù a dà un dij prim segn che l’Evangel a l’ha da spantiesse a tute le nassion. A l’é vera, a dis Gesù, che j’Israelita a l’avìo për chiel na priorità, ma mach coma un trampolin për ëslansesse a tùt ël mond. Ancheuj ij chërdent an Crist as treuvo an tute le nassion dël mond, e lolì a corespond ai progèt etern ëd Nosgnor, coma ch’a l’é ciàir da lese tant ant ij profeta d’Israel che da la dotrin-a dj’apòstoj.
La fej d’una fomna cananita. “Antlora Gesù a l’é partì da lì e a l’é artirasse da le part ëd Tiro e Sidon. Na fomna cananea ch’a l’era vnùa da cole part-lì, a l’é butasse a crijeje dapress fòrt an disanda: ‘Signor, fieul ëd David, it ciamo pietà! Mia fija a l’é tormentà an manera orìbil da un demòni!”. Ma chiel a l’ha gnanca daje na rispòsta; e ij sò dissépoj, ch’a l’avìo avzinassje a Gesù, a lo pregavo e a disìo: “Mandla via, përché a chita nen ëd crijene dapress”. Ma Gesù a l’ha rësponduje: “Mi i son stàit mandà mach a le feje perdue dla ca d’Israel”. Ma chila a l’é vnùa e a l’é campasse ai Sò pé e a l’ha dije: “Signor, giutme!”. Chiel a-j dis: “A l’é nen giust ëd pijé ‘l pan dij fieuj e campelo ai cagnin”. Ma chila a-j rëspond: “Vera, Signor, però ij cagnin a mangio bin lòn ch’a tomba da la tàula dël padron”. Antlora Gesù a l’ha risponduje: “Fomna, toa fej a l’é granda! Ch’at sia fàit conform a lòn ch’at ësta tant a cheur”. E soa fija a l’é stàita varia pròpi an col’ moment lì” (Maté 15:21-28).
Orassion
Nosgnor tut-potent, Ti ‘t l’has dane Tò Fieul ùnich pr’ esse për nojàutri ël sacrifissi pr’ ij pecà, e ‘dcò l’esempi ëd la vita ch’at pias; dane la grassia d’arsèive con arconossensa ij frut ëd soa euvra ‘d redension, e ‘d seguité dì për dì ij le pianà ‘d soa vita ch’a l’é la pì santa; për Gesù Crist Tò Fieul e nòst Signor, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.
Leave a Reply