Duminica 12-9-2021 – Leture bìbliche an piemontèis

Dumìnica ai 12 dë stèmber 2021 – Dumìnica ch’a fà 16 apress la Pancòsta

Leture bìbliche: Salm 19; Proverbi 1:20-33; Giaco 3:1-12; March 8:27-38 – Vos ëd Pàul Castlin-a e Michel dij Bonavé

Introdussion a le leture

Com é-lo ch’as arvela Nosgnor Dé? Chiel as arvela për ël mojen ëd le lege ch’a l’ha establì e ch’a fan funsioné l’univers creà: cole che la siensa a studia. Nosgnor as arvela ‘dcò për ël mojen ëd soa Lege moral, ch’a l’é anreisà an nojàutri, contut ch’a sia sovens crasà e storzùa. Cola lege-lì a l’é proclamà ant le Scriture Sante ebràiche e cristian-e. Le lege dla natura e la lege moral a son le doe sorgiss d’arvelassion ch’a son selebrà ant ël Salm 19, nòstra prima letura ancheuj. Rendje onor e scoté lòn che Dé a l’ha stabilì për nòstra vita a l’é la marca ‘d n’òm o ‘d na fomna ‘d sapiensa, rapresentà ant la sconda letura coma na fomna ch’a lansa ij sò arciam “për le vìe e për le piasse” përchè la gent a la séguita e ch’a sio pa nen ëd fòj. A son tanti an cost mond, contut, coj ch’a pretendo d’esse ‘d magìster e a sòn pròpi ‘d ciaciaron. Da soa boca ‘d lor a ven “tant d’eva dossa che d’eva mèra”, an dis l’apòstol Giaco an nòstra tersa letura. A l’é për lòn ch’a l’é ‘mportant avèj motobin ëd disserniment quand ch’i-j sentoma. Ëd disserniment, contut a n’avìa pa l’opinion pùblica dël temp ëd Gesù, ch’a sfaussava soa Përson-a, dotrin-a e euvra. A l’é mach “n’orija da dissépol” (Isaia 40:4-5) ch’a peul mnene a dëscheuvre la vrità sù Gesù, Paròla ch’a viv ëd Dé e a confessé nòstra fej an Chiel. Sossì a l’é lòn ch’an presenta la quarta letura ancheuj, ciapà dal vangel ëscond March. Donca: stoma bin a sente!

Prima letura: Salm 19

Ij cej a nunsio la glòria ‘d Nosgnor, la vòlta dël cel an fà conòsse l’euvra ‘d soe man. ²Un di a fà passé ‘d conossensa a l’àutr di, e na neuit a ‘rvela la grandëssa ‘d Nosgnor a n’àutra neuit. ³A l’é pa na lenga, a son pa ‘d paròle ch’as peusso nen antendje. ⁴Soa vos a ‘rson-a da na part a l’àutra dla tèra, soe paròle a viagio fin-a a l’orisont ël pì lontan. Ant ël cel Nosgnor a l’ha piantà na tenda për ël sol. ⁵Tanme në spos, ël sol a seurt da soa stansia da let. A l’é tanme n’òm fòrt ch’a l’ha gòj ‘d fé soa corsa. ⁶Chiel a ven fòra da l’orisont ël pì lontan e a va da na part a l’àutra dël cel; a-i é gnente ch’a peussa scapé da sò calor. ⁷La lej ëd Nosgnor a l’é përfeta e a guerna la vita ‘d coj ch’a la osservo. Ëd le régole che Nosgnor a l’ha stabilìe as peul fidess-ne. A dan ëd sapiensa a coj ch’a l’han nen d’esperiensa. ⁸Ij precet ëd Nosgnor a son giust e a dan gòj al cheur. Ij comandament ëd Nosgnor a son pur e a ‘nlumino j’euj. ⁹Ij comand ëd tëmme Nosgnor a son giust e a duro për sèmper. Ij giudissi ch’a l’ha dàit Nosgnor a son degn ëd fiusa e dël tut giust. ¹⁰A l’han un valor pì grand che l’òr, fin-a ‘d na granda quantità d’òr. A son pì doss che l’amel, fin-a pì doss ëd l’amel ch’a ven diret da ‘n cotel d’avije. ¹¹A l’é pròpi vera: tò servitor a treuva ambelelà na guida moral sicura. Coj ch’a-j scoto a treuvo na granda arcompensa. ¹²Chi é-lo ch’a podrìa comprende tùit ij sò eror? Përdon-me ij pecà ch’i l’hai fàit për fala. ¹³Ëd pì, ten lontan ij tò servitor dal comëtte dij pecà ‘d presunsion, parèj che lor a la faso nen da padron an mia vita. Anlora i sarai sensa rimpròcc, nossent da ‘d trasgression grossere. ¹⁴Che le paròle ‘d mia bòca e la meditassion ëd mè cheur a sio agreàbil dë ‘dnans ëd Ti, Nosgnor, mia fòrsa e mè Redentor!

Sconda letura dal lìber dij Proverbi, capìtol 1, versèt da 20 a 33 – Arciam ëd la saviëssa

²⁰La saviëssa a crija për le stra, ant la pùblica piassa a fà sente fòrta soa vos. ²¹A ciama la gent ch’a stà arlongh la stra gròssa e coj ch’a son assamblà press a j’intrade dla sità. A dis: ²²“Fin-a a quand, vojàutri òh ij bonomeri, i restreve tacà a vòstra bonomerìa? Fin-a a quand, vojàutri, jë schergnitor, i pijereve piasì a fé ‘d schergne? Fin-a a quand vojàutri fòj i l’avreve an òdio la conossensa? ²³Vnì-sì da mi e fé cas ai mè consèj: i dovertrai ‘l cheur dë ‘dnans a voi e iv rendrai ‘d gent savia. ²⁴I l’hai ciamave già tante vòlte, ma i l’eve mai vorsù vnì; i l’hai soens dëstendù ij mè brass anvers a voi, e i l’eve fàit finta ‘d nen. ²⁵Quand ch’i son butame a vòstra disposission, i l’eve fàit j’ignorant e i l’eve arfudà j’arpròcc ch’iv fasìa. ²⁶Contut, quand ch’av tocherà la dësgrassia, maravijeve peui nen ch’i sarai mi a rije. I sarai mi a feve ‘d schergne quand che ‘l dësastr av tombrà adòss; ²⁷quand che ‘l maleur av ciaprà ‘n pien tanme n’orissi con la tempesta; quand che ‘d brut l’angossa e ij sagrin as antrucran contra ‘d voi . ²⁸Anlora i crijereve agiut, ma mi i rëspondrai nen; im serchereve, ma im trovreve nen. ²⁹A sarà parèj përchè a l’han avù an òdio la conossensa e a l’han soasì d’avèj gnun-a tëmma ‘d Nosgnor, ³⁰A l’han arfudà ij mè consej e a l’han fàit nen cas ai mè rimpròcc. ³¹Për lòn a dovran mangé ij frut amèr d’avèj vorsù vive coma lor a vorìo e a l’avràn da gumité lòn che prima a-j piasìa tant. ³²A l’é pròpi për motiv ch’a l’han nen scotame che ij bonomeri a marcio lest anvers la mòrt. A l’é për soa testardàgin che jë stùpid a trovran mach la ruin-a a speteje. ³³Contut, tuti coj ch’a më scoto a vivran an pas e a l’avran gnun sagrin da patì”.

Tersa letura da la litra ’d Giaco, capìto, 3, versèt da 1 a 12 – Domestié la lenga

¹Mè frej e seur, chërde nen ëd podèj tuti fé da magìster ant la cesa: rendve cont che nojàutri ch’i soma ij magìster i saroma an efet giudicà con un rigor pì grand.  ²A l’é fòra ‘d dubi ch’a son tanti j’eror ch’an capita ‘d fé. Përchè s’i podèisso avèj un control complet ëd nòstra lenga, i sarìo përfet, bon ëdcò a dominé nòst còrp antregh. ³Quand ch’i butoma ‘l mòrs ëd la brila an boca ai cavaj për ch’an ubidisso, a l’é ‘ntlora ch’i podoma guideje për feje andé ‘ndoa ch’i voroma nojàutri. ⁴Vardé ‘dcò ij bastiment: combin ch’a sio tan gròss, a l’é pro ‘n cit timon për feje andé andoa che ‘l pilòta a veul, bele se ij vent a bufo fòrt. ⁵A l’é l’istess ëd la lenga: a l’é ‘n pcit mèmber dël còrp, ma a l’ha ‘d grande pretèise. Pensé mach a coma na fiamela a peussa da chila sola dé ‘l feu a ‘n bòsch antregh! ⁶La lenga a l’é ‘dcò na fiama ‘d feu, tut un mond ëd malissia ch’a peul guasté ‘l còrp antregh. A peul dé ‘l feu a tuta vòstra vita, përchè a l’é anviscà da l’infern medesim. ⁷J’uman a l’han domestià e a domestio ògni sòrt ëd bestie, osej, serpent e pess, ⁸ma gnun a peul domestié la lenga: a l’é ‘n mal ch’a arpòsa mai, a l’é pien-a ‘d tòssi mortal. ⁹quàich vòlta a làuda nòst Dé e Pare, e quàich vòlta a malediss ëd gent fàita a l’imagin ëd Nosgnor. ¹⁰Da l’istessa boca a seurto ‘d benedission e ‘d maledission. Mè frej e seur: a l’ha nen da esse parèj. ¹¹A podrìa mai l’istessa sorgiss d’eva campé fòra tant d’eva dossa che d’eva mèra? ¹²Podrìa mai un fié produve d’olive o na vis produve ‘d fì? D’eva dossa a peul nen seurte da na sorgiss salà.

Quarta letura: da l’Evangeli ’d March, capìtol 8, versèt da 27 a 38

²⁷Gesù e ij Sò dissépoj, partì ch’a son ëstàit da là, a son vnùit a le borgià ‘d Cesarea ‘d Filippi e a l’ha interogà ij Sò dissépoj për stra, disandje: “Chi é-lo che la gent a dis che mi i son?”. ²⁸A l’han rësponduje: “J’un a diso che ti ‘t ses Gioann, ël batesator; d’àutri Elìa, e d’àutri ancora un dij profeta”. ²⁹Anlora a l’ha dije: “E vojàutri, chi é-lo ch’i dise che mi i son?”. Pero, rëspondendje, a-j dis: “Ti ‘t ses ël Crist”. ³⁰E sever a l’ha proibije ‘d felo savèj an gir. ³¹E a l’ha comensà a mostreje ch’a l’era necessari che ‘l Fieul ëd l’Òm a patissa tant, e ch’a fussa arnegà da j’ansian, dai càp dij sacerdòt e da ij magìster ëd la Lej, ch’a lo fèisso meuire, e ch’a arsusitèissa tre di apress. ³²E a tenìa coj discors franch e ciàir, tant che, su lòn, Pero a l’ha ciapalo da banda e a l’é butasse a arprocelo ch’a disèissa nen ëd ròbe parèj. ³³Gesù, contut, virandse e vardand ij Sò dissépoj, a l’ha arprocià Pero e a l’ha dije: “Stame lontan, Sàtana! Ti ‘t vëdde le còse mach da na mira uman-a e nen coma ch’a-j vëdd Nosgnor”. ³⁴Peui avend ciamà la gent ch’a s’avzinèissa ansema ai Sò dissépoj, a l’ha dije: “Chionque a veul ëvnime dapress, ch’a ‘rnonsia a chiel istess, ch’as caria ‘d soa cros e ch’am ven-a dapress, ³⁵përchè chionque as ambranca a soa vita a la përdrà, ma chionque a l’é dispòst a ‘rnunsié a soa vita për amor ëd mi e dla Bon-a Neuva chiel-lì a la salverà. ³⁶Dabon, còsa a-j profitrìalo a n’òm ëd vagné ‘l mond antregh, se peui a perd soa ànima? ³⁷Opura, còsa podrìa-lo mai dé l’òm an cambi ‘d soa ànima? ³⁸Përché chionque a l’avrà onta ‘d mi e ‘d mie paròle an sti dì-sì pien d’adultèri e ‘d pecà, ël Fieul ëd l’Òm a l’avrà ‘dcò onta ‘d chiel, quand ch’a sarà vnù anvlupà dla glòria ‘d Sò Pare con j’àngej sant.

Orassion

Nosgnor! Pròpi përchè sensa ‘d Ti i soma nen in condission ëd fete piasì, acòrd-ne, për Toa misericòrdia, che Tò Spìrit Sant a peussa, an tute le còse, guidene e goernene ‘l cheur. Për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spìrit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.

Mùsiche ch’i l’oma dovrà

• Prelude and fugue in D Major (J. S. Bach, BWV 850) Vikingur Olafsson
• Claude Goudimel – Psalm 19 (Genevan Psalter 1565) – Gerard van Reenen
• Christ is Made a Sure Foundation (Henry Purcell)
• Immortal, Invisible, God Only Wise (Gloucester Cathedral Choir)
• Jesus, Joy of Man’s Desiring (J. S. Bach) – Andrei Krilov
• Stad Van Goud (Rianne Von Roon)
• Voluntary for organ and Trumpet (Purcell)