Duminica 1-8-2021 – Leture bìbliche an piemontèis

Dominica, ël prim d’Aost 2021 – Duminica apress la Pancòsta ch’a fà des

Leture bìbliche: Salm 51:1-13; 2 Samuel 11:26–12:14; Efesin 4:1-16; Gioann 6:24-35 con le vos ëd Paolo Castellina, Marco Moretti, Massimo Marietta, Anin Ferrero, Gianni Marietta.

Le leture bìbliche ‘d costa sman-a a pijo torna an considerassion la vicenda dël rè David ant ël séguit ëd l’episòdi ‘d sò adulteri con Betsabé. Parèj, la Bibia an mostra nen mach le conseguense dël pecà, ma ‘dcò  coma seurt-ne con un pentiment sincer. David a l’era pa ‘n rè qualsëssìa: a l’avìa ‘d responsabilità precìse ant ël quàder dij propòsit ëd Dé për ël mojen ëd Sò pòpol, propòsit ch’a podìo pa esse danegià da ‘d folairà coma cole che chiel a l’avìa fàit. L’istess a val ëdcò ancheuj për tuti coj ch’a fan part dël pòpol ëd Nosgnor: i l’oma da fé bin atension a nòstra condòta, nen mach për nen porté ‘d dann a noi medésim, ma dzurtut për nen porté ‘d dann a la càusa che Nosgnor a l’ha fidane. A certe condission, la riabilitassion për coj ch’a tombo an tentassion a-i é sèmper, mersì a Dé, ma an Chiel i trovoma ‘dcò tute j’arsorse ch’i l’oma da manca për fé resistensa al mal e për chërse da la mira uman-a e spiritual ëscond ël model ëd Crist Gesù. S’i lo savoma e i le dovroma, coste arsorse, i podroma fé ‘d progress grand anvers ël compiment dij propòsit che Dé a l’ha për mincaun ëd nojàutri e ‘l mond antregh.   

Prima letura: Salm 51:1-14

Ël pentiment ëd David dai pecà grev che chiel a l’avìa comëttù a treuva na bela espression an costa preghiera. A la scriv nen mach për chiel, ma ‘dcò për tuti coj ch’a podrìo trovesse ant na situassion parìja. A l’é parèj che Dé a la rend esemplar e d’amaestrament. Costa preghiera a l’é ‘dcò importanta da la mira teològica, përchè a dà espression a la vrità che tuti nojàutri, coma ‘d dissendent d’Adam e d’Eva, i soma antamnà fin-a da la nassensa dal prinsìpi dël pëccà. Comprende sossì a l’é fondamental për nòstra antropologìa, la concession ch’i l’oma ‘d lòn ch’a l’é l’òm, e për portene al pentiment, bele s’i l’oma nen comëttù ‘d pecà coma coj ‘d David.   

Un salm ëd David, quand ël profeta Natan a l’é ‘ndait da chiel për butelo dë ‘dnans a soe responsabilità dòp che David a l’avìa comëttù n’adulteri con Betsabé. 

Nosgnor! Àbie pietà ‘d mi për Tò amor. Për toa granda misericòrdia, gavme da adòss le mace dij mè pecà. Lavme da mia colpa; rend-me pur da mè pecà, përchè i arconòsso d’ess-me arvoltà contra ‘d Ti; mè pecà am tormenta di e neuit. Contra Ti, e mach contra Ti i l’hai pecà. I l’hai fàit lòn ch’a l’é mal ai tò euj. I arconòsso che la sentensa contra ‘d mi ch’it l’has fame nunsié a l’é giusta. An tò verdet ëd condan-a Ti ‘t ses sensa rimpròcc. I arconòsso ch’i son nassù ‘nt la colpa – éh, fin-a dal moment medésim che mia mare a l’ha concepime i l’hai da considereme ‘n pecator. Ti ‘t apressie la vrità al fond dël cheur e Ti ‘t veule ch’i l’abia drinta mi ‘d saviëssa. Sbrincc-me d’eva e i vnirai pur; lavme e i vnirai pì bianch ëd la fiòca. Òh, dame andarera la gòj ch’i l’avìa na vòta – Ti ‘t l’has crasame: adess fame torna argiojì. Varda pì nen ij mè pecà; gavme la macia ‘d mia colpa. Nosgnor! Crea ‘n mi un cheur ch’a sia net; arneuva an mi në spìrit ëd fidelità. Bandiss-me nen da Toa presensa; gavme nen Tò Spìrit Sant. Fame sente ‘ncora la gòj ‘d Toa salvëssa e rend-me l’anvìa d’esse un ch’a të scota. Anlora i mostrerai toe vie ai pecator e lor a ‘rtornaran a Ti coj ch’a l’han bandonate. Përdonme d’avèj versà ‘d sangh, mè Dé, Dé ch’im salva, anlora mi i cantrai con gòj ëd tò përdon.

Sconda Letura: 2 Samuel 11:26-12:13

La conta dla vicenda dl’adulteri e dl’amassidi ch’a l’avìa comëttù David, ch’i l’oma comensà a lege duminica passà, a séguita ancheuj con la denunsia ch’a l’avìa faje an facia ël profeta Natan, le giuste mnasse ‘d Dé contra ‘d chiel e ‘l pentiment ch’a na séguita. Ël profeta a lo sfida an manera indireta për ël mojen ëd na paràbola. A l’é parèj che Nosgnor a lo pija a le strèite e David a l’é forsà a cambié strà, s’a veul seguité a esse l’elet ëd Nosgnor e a gòde ‘d sò favor.

Quand che la fomna d’Urìa a l’ha savù che sò marì a l’era mòrt, a l’ha fàit deul për chiel. Passà ch’a j’era ‘l deul, David a l’ha fala ven-e a palass e Betsabea a l’é dventà un-a ‘d soe fomne. Peui chila a l’ha daje ‘n fieul. Contut, lòn che David a l’avìa fàit a l’é dëspiasuje tant a Nosgnor.

Nosgnor a l’ha mandà Natan, ël profeta, da David. Natan a l’é intrà a soa presensa e a l’ha dije: “Ant na sità i l’avìa doi òm; l’un a l’era rich, e l’àutr, pòver. Ël rich a l’era padron ëd tante fèje e ‘d vache. Ël povròm a l’avìa mach na pcita fèja che chiel medésim a l’avìa catà e anlevà. La fèja a chërsìa con chiel e con ij sò fieuj, a mangiava da sò piat, a bevìa da sò got e a durmìa an bras a chiel. A la tenìa tanme na fija. Un di, a l’é rivà da l’òm rich n’òspite. Ma al pòst ëd massé ‘n cap ëd bestiam ëd sò strop për servijlo al forësté, a l’é andàit a ciapé la feja dël povròm e a l’ha sërvija a col ch’a l’era rivà a soa ca”. Quand ch’a l’ha sentù lòn, David a l’é vnuje na granda flin-a contra col òm, e a l’ha dije a Natan: “I lo giuro për la vita ‘d Nosgnor: l’òm ch’a l’ha fàit lòn a mérita la mòrt! A col povròm a dovrà paghé la feja quatr vire ‘d pì për lòn ch’a l’ha fàit e përchè a l’ha nen avù ‘d compassion”. Anlora Natan a l’ha dije a David: “Col òm it ses ti! Parèj a dis ël Signor, ël Dé d’Israel: ‘I l’hai consacrate rè d’Israel e i l’hai liberate da le man ëd Saul. I l’hai date tuta la famija ‘d Sàul, tò signor e i l’hai butà soe fomne ‘nt ij tò brass. I l’hai date Israel e Giuda e, coma se tut sòn a fòssa stàit nen pro, i l’avrìa date fin-a ‘d pì! Përchèit l’has-to meprisà ‘l Signor an comëtenda lòn ch’a l’ofend? Ti ‘t l’has fàit massé Urìa, l’Hitita, e it l’has pijate soa fomna për fela toa. It l’has falo meuire con la spa dj’Amonita! Për motiv ëd sòn, përché ti ‘t l’has meprisame an pijanda për ësposa la fomna d’Urìa, l’Hitita, la spa a sarà la maledission ëd toa famija’. Parèj a dis ël Signor: ‘Për motiv ëd lòn ch’it l’has fàit, i farai an manera che toa famija as arvira contra ti. I darai toe fomne a n’àutr òm dë ‘dnans ai tò euj medésim e chiel a andrà a cogesse con lor an pien ciàir dël di. Ti ‘t l’has falo dë scondion, ma mi i farai rivé sòn ëd manera che tut Israel a lo vëdda!'”. David a l’ha dije a Natan: “I l’hai pecà contra Nosgnor”. Natan a-j rëspond: “Èh, a l’é parèj, ma Nosgnor a l’ha përdonate. Ti meuireras nen.

Tersa Letura: Efesin 4:1-16

David a l’avìa da comportesse an manera degna dla vocassion ch’a l’avìa arsèivùa. A l’é l’istess për nojàutri ant la comunità cristian-a, përché a-i è na comission ch’i l’oma da fé ch’i podoma nen danegé con na condòta dësconvenienta. Sossì a lo dis l’apòstol Pàul a costa letura. Ël pòpol ëd Nosgnor, ch’a l’é ‘l còrp dël Crist, a deuv vive an armonìa. Dé a l’ha daje na varietà granda ‘d talent për l’euvra ch’a l’ha da porté anans përché tuti coj ch’a na fan part, ij cristian, a rivo a la madurità scond l’imàgine dël Crist. Tutun, i l’oma sèmper da fé atension për nen esse portà da sì e da là da tùit ij vent ch’a rivo e arsaldé nòstra comunion con Chiel.

Ora mi, ch’i son përzoné an càusa dël Signor, iv esorto ch’i vive an manera degna dla vocassion ch’i l’eve arsèivù, con tuta umiltà e grassiosità, con passiensa, soportand-ve con amor l’un l’àutr, avend a cheur ëd manten-e l’unità dlë spìrit con ël vincol ëd la pas, un sol còrp e ‘n sol ëspirit, coma ch’a-i ‘é ‘dcò un-a la speransa ch’av dà la vocassion ch’i l’eve arseivù. An efet, a-i é un sol Signor, na sola fé, un sol batèsim, un sol Signor e Pare ‘d tuti, ch’a sta dzora tuti, ch’a agiss an tuti e a l’é present an tuti. Ognidun ëd nojàutri a l’ha arseivù la grassia conforma la mzura dël don che ‘l Crist a l’ha daje. A l’é për lòn che la Scritura a dis:”Quand ch’a l’é montà an àut, a lo seguitavo ij sò përzoné e a l’ha fàit ëd don a j’òm”. Ora, cost “a l’é montà”, còs é-lo sëdësnò che prima a l’era calà giù ‘nt le part pì basse dla tèra? Col ch’a l’é calà giù, a l’é l’istess ch’a l’é montà dzora tùit ij cej për ampinì l’univers antregh ëd chiel medésim. A l’é donca stàit chiel ch’a l’ha fàit che j’un a fusso dj’apòstoj, d’àutri ch’a fusso ‘d profeta, d’àutri ch’a fusso d’evangelisator, d’àutri ancora ch’a fusso pastor e magìster. A l’é parèj che chiel a prepara coj ch’a fan part dël pòpol sant për l’esercissi dij ministeri ch’a servo për edifiché ‘l còrp ëd Crist, fin-a tant che tuti i saroma rivà ‘nt l’unità dla feé e dla conossènsa dël Fieul ëd Nosgnor, ant lë stat ëd gent compìa ant la mzura dla taja përfeta dël Crist. Parèj i saroma pì nen tanme ‘d masnà nen madure. I saroma pì nen ësbatù dëdsà e dëdlà quand ch’a bofo ‘d vent ëd dotrin-e neuve. I saroma pì nen piàijt fàcil ëd gent furba ch’as na va ‘n gir për ambrojé con ëd busiardarìe ch’a smijo ‘d vrità. Al contrari, bin fondà ‘nt la vrità e ‘nt l’amor, i chërsroma an ògni còsa vers ël Crist, ch’a l’é ‘l cap. A l’é chiel ch’a fà che tut ël còrp a funsion-a ansema an manera armoniosa. Quand che ògni soa part a travaja coma ch’as deuv, sòn a giuta j’àutre part a chërse, e parèj ël còrp antregh a l’é san, a chërs e a l’é pien d’amo

Quarta letura: Gioann 6:24-35

Costa letura an fà na domanda precìsa: për còsa i sercoma Nosgnor? Speroma mach che Chiel a daga sodisfassion ai nòstri bzogn materiaj? Lòn ch’a dovrìa interessene da pì a l’é che Gesù an provëdd un mangé ch’as guastera mai e ch’a l’ha ‘n valor etern. Sossì a l’é lòn che “a darà vita al mond”. Nòstre prospetive a son trop limità! Slargomje e noi i podrìo arzolve tanti ‘d nòstri problema!   

Sta gent, donca, ch’a vëddìa che Gesù a l’era nen lì, nì ij Sò dissépoj, a son ëdcò montà an su cole barche, e a son vnù a Capernaum a l’arserca ‘d Gesù. Ël dëscors ëd Gesù rësguard al pan ëd vita. Parèj a l’han trovalo da l’àutra banda del lagh, e a l’han ciamaje: “Rabbì, da quand é-lo ch’it ses rivà sì?”. Gesù a l’ha rësponduje: “An vrità, an vrità iv diso ch’im serche nen përchè ch’i l’abie vëddù ‘d segn miracolos, ma për motiv ch’i l’eve mangià ‘d pan e ch’ i seve gavave la fam. Deve nen tant da fé për lòn ch’a dura nen ampess coma ‘l mangé. Angageve pitòst për oten-e la vita eterna che ‘l Fieul ëd l’Òm a peul deve, përchè Nosgnor, ël Pare, a l’ha marcalo con Sò cacèt d’aprovassion. Anlora a l’han dije: “An còsa l’omne da angagesse për fé j’euvre che Nosgnor a veul da nojàutri?”. Gesù a l’ha rësponduje: “Chërde an col che Nosgnor a l’ha mandà a l’é l’angagiament pì grand che chiel a veul da vojàutri, e cola-lì a l’é l’euvra ‘d Nosgnor”. Anlora a l’han dije: “Che segn miracolos it fas-to, donca, përchè an vëddend-lo noi i l’abio da chërd-te? Còs peudes-to fé? Ij nòstri antich a l’han mangià la mana ‘nt ël desert, conforma a lòn ch’a l’é scrit: ‘A l’ha daje da mangé ‘d pan ch’a ven dal cel'”. Ma Gesù a-j dis: “An vrità, an vrità iv diso: ‘A l’é stàit nen Mosè ch’a l’ha dave ‘l pan dël cel; ma a l’é mè Pare ch’ av dà ‘l ver pan dël cel. Ël pan ëd Nosgnor a l’é col ch’a l’é calà dal cel e ch’a dà la vita al mond”. Anlora a l’han dije: “Signor, dane sèmper ëd col pan-lì!”. E Gesù a l’a dije: “I son Mi ‘l pan ëd la vita: col ch’a ven da Mi a l’avrà pì nen fam; e col ch’a chërd an Mi a l’avrà mai pì sèj.

Orassion

Nosgnor! Che toa misericòrdia ch’a mai ven a manch, a nétia e goerna toa Cesa; e, për motiv che la Cesa a peul nen vive an sicurëssa sensa tò agiut, ch’a sia goernà e governà sèmper për ël mojen ëd toa bontà; per Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, për ij sécoj dij sécoj. Amen.

Mùsiche ch’i l’oma dovrà

• Magnificat en sol mineur – Sicut locutus est (Antonio Vivaldi) Jordi Savall
• Claude Goudimel – Psalm 51 from Genevan Psalter – Gerard van Reenen
• Nun bitten wir den heiligen Geist (Johannes Eccard) Norddeutscher Kammerchor
• Ludi Musici – Allemande XVI (Samuel Scheidt) Jordi Savall
• Gloria: Cum sancto Spiritu (Antonio Vivaldi) The Monteverdi Choir
• Love divine, all loves excelling (Tim Brace)
• Alleluia, beati coloro (Francesco Buttazzo)