Duminica 3 ‘d Gené 2021 – Leture bìbliche

Duminica 3 ‘d gené 2021 – Sconda duminica apress Natal

Leture bìbliche:  Salm 84; Geremìa 31:7-14; Efesin 1:3-19; Maté 2:13-23  con le vos ëd Pàul Castlin-a, March Moretti, Màssim Marietta, Anin Ferrero, Gianni Marietta.

Andova ch’a l’é nòstra ca? A l’é daspërtut andova ch’a-i é coj ch’i-j vorsoma bin e ch’i-j podoma steje ansema an pas e ch’an manca nen ël necessari për vive. A fà nen andova ch’a sìa. Vera, i vorsoma bin a nòst pais e a nòstra gent, e i-j doma l’onor ch’a jë speta. A l’é ‘l leugh da dova ch’a ven nòstra famija e andova ch’a son sotrà ij nòstri cé. Për esempi, Dé a l’avìa acordà a sò pòpol, Israel, na tera da steje ch’a sarìa stàita la soa e ambelelà, a Gerusalem, an sla colin-a ‘d Sion, a j’era ‘l templi andova che Nosgnor a sarìa ancontrasse con lor. Cola lì a l’è la tèra d’Israel e ‘d gnun d’àutri. Apress ëd tante vicende, la grassia ‘d Nosgnor a l’ha consentije d’artorneje. Essje, për lor, a l’é na granda gòj: na tèra da soagné e da dësfende gelos. La prima e la sconda letura ancheuj a dan espresson a cola gòj-lì. Fòrsi che a riguarda nen nojàutri ch’i soma d’àutre nassion? Nò, an riguarda dla manera spiritual. Ël Salvator Gesù Crist a l’é nòst templi viv, e con Chiel, ch’i-j vorsoma bin perché ch’a l’ha vorsune bin për prim, an comunion con chiel, is sentoma “a ca”, a fà nen andova ch’is trovoma. I soma l’oget ëd soa grassia e benedission, tèra o cel ch’a sìa. Sossì a l’é lòn ch’a-j dà espression la tersa letura. Ël mond antregh, contut, a l’ha da esse “dàit andaré” a Dé, ch’a n’é ‘l proprietari legìtim. So progèt an Crist a l’é d’arconquistess-lo. Ij dominator d’ës mond, ch’a son d’usurpator, a-j fan oposission soens con violensa. Tutun, lor a vinceran nen: sossì a l’é lòn ch’a na fa la dëscrission la quarta letura d’ancheuj. Sentoma.

I. Salm 84

La ca dël Dé dl’univers a l’era na vòlta ‘l templi ‘d Gerusalem. Ambelelà ‘l pòpol ëd Nosgnor a-j s’acostava con orassion e sacrifissi. A l’era na gòj për j’israelita divòt ëd podèj andeje e parèj “dëscore” con Dé për ël mojen ëd le vàire espression dël culto. Col templi-lì, contut, Nosgnor a l’ha vorsù ch’a dësparìssa për sèmpe. La “ca” ‘d Nosgnor a l’é pì nen n’edifissi ‘d pere e ‘d mon, ma la përson-a ‘d Gesù Crist. A l’é an Chiel ch’i podoma ancontré Dé. An comunion con Chiel, ël chërdent a lo ancontra an ëspirit, a fà nen andova ch’as trova. La preghiera a resta për ël cristian quaicòsa ch’a-j dà tanta sodisfassion e gòj. J’espression ëd cost Salm antich a resto, për lòn, d’atualità.

Coma ch’a l’é bel ël leugh andoa ch’it vive, Nosgnor ëd l’univers! Coma ch’i l’hai anvìa d’intré ‘nt le cort ëd la ca ‘d Nosgnor! Con ël cheur e con tut mè còrp i crijo ‘d gòj anvers al Dé ch’a viv. Fin-a j’osej a-i trovo na ca, la róndola a-i fà sò nì andoa guerné soa fiolansa, aranda ij tò autar, Nosgnor ëd l’univers, mè rè e mè Dé. A son beà coj ch’a vivo an toa ca e ch’a-i canto ‘d làude tùit ij di! A son beà coj ch’a treuvo an ti la fòrsa ch’a-j manca e ch’a l’han anvìa ‘d përcore le stra ch’a pòrto a tò templi. Quand ch’a passo për la val ëd Baca Nosgnor a-j forniss ëd na sorgiss për bèive. La pieuva d’otogn a j’arvest ëd benedission. A seguitran a chërse fòrt e minca un ëd lor a comparirà dë ‘dnans a Nosgnor a Gerusalem. Nosgnor, Dé dl’univers, scota mia sùplica; sent lòn ch’i diso, òh Dé ‘d Giacòb! Nosgnor! Varda con favor ël rè, nòst ëscu! Fissa tò sguard an sla facia ‘d col ch’it l’has consacrà. Un di sol passà ‘nt le cort dël templi, a val ëd pì che sent dì passà da n’àutra part. I vorerìa pitòst ësté mach tut daspërmi dë ‘dnans a la pòrta dla cà ‘d mè Dé che sté ‘d ca ansema a ‘d gent ch’a l’ha gnun-a tëmma ‘d Nosgnor. Nosgnor Dé a l’é tanme ‘l sol ch’a ‘nlumina e në scu ch’a dà ‘d protession. A l’é Nosgnor ch’a dà la grassia e la glòria. Chiel a l’é sèmper dispòst a fé ‘d bin a coj ch’a fan lòn ch’a l’é giust. Nosgnor ëd l’univers, a son beà coj ch’a l’han fiusa an ti.

II. Geremìa 31:7-14

Ël pòpol d’Israel, na vira a vivìa tut ansema an sla tèra che Nosgnor a l’avìa daje. Tutun, a l’é stàit dësbërgiairà për tut ël mond për motiv ëd soa infidelità a la vocassion che Dé a l’avìa daje. Cola tèra, però, a l’era l’oget ëd l’eterne promësse ‘d Nosgnor, promësse che, për soa grassia, a son permanente.  Chiel a j’artira nen. Parèj, al pòpol d’Israel, pentì dij sò pecà, a l’é acordaje d’artorneje an cola tèra e sossì a l’é për lor na sorgiss ëd granda gòj. L’artorn dj’Israelita an soa tèra ‘d lor, a l’é capità nen mach apress la deportassion an Babilònia, ma ‘dcò ant ël sécol ch’a fà 20, bin dë dlà ‘d lòn ch’a l’avrìa podù spetess-ne, conform a le promësse ‘d Nosgnor. Coste espression dël profeta Geremìa a dan fòrsa a costa gòj, la gòj che mach la grassia ‘d Nosgnor a peul dé. Coj che Nosgnor a ciama ancheu jda minca nassion a fé part, an Crist, ëd sò pòpol, a vardo a la tèra d’Israel mach ëd manera simbòlica, përché an comunion con ël Signor e Salvator Gesù Crist, che lor a-j veulo bin, daspërtut a dventa soa ca ‘d lor, basta ch’a-i sìa soa presensa! La tèra antrega a l’é ‘d Nosgnor e a l’ha da esse arvendicà për Chiel coma sò ùnich e sol sovran.

Ora, sossì a l’é lòn che Nosgnor a dis: “Canté ‘d goj për Israel! Crijé për la pì granda dle nassion! Crijé gioios vòstre làude: ‘Salva tò pòpol, òh Signor, salva coj ch’a son restà d’Israel!’. Përchè mi i-j j’armenrai dal setentrion e da j’àngoj pì lontan ëd la tèra. I dësmentierai nen ij bòrgno e ij sòp, le fomne ch’a speto e le pajolante. Na granda companìa a ‘rtornrà! Lerme ‘d gòj a caleran da soe ciafele e Mi i-j j’armenrai a ca con grand soagn. A marceran aranda ‘d ri pacìfich e an su ‘d senté sulià andoa ch’as s’antrapran pa. Përchè mi son un pare për Israel e Efraim a l’é mè fieul prim-génit. Scoté la paròla ‘d Nosgnor, òh nassion dël mond, e proclamela ‘nt le region lontan-e dla còsta: ‘Nosgnor, ch’a l’ha sbërgiairà sò pòpol, a lo samblerà torna e a lo guernerà coma ch’a fà ‘n bërgé con sò strop. Përchè Nosgnor a l’ha riscatà Israel da coj ch’a j’ero tròp fòrt për lor. Lor a ‘rtonran a ca e cantran ‘d canson ëd gòj an sj’auture ‘d Gerusalem. A spriceran ëd gòj për motiv dij generos don dël Signor – le fosonante mësson ëd frument, ëd vin neuv, l’euli d’oliva, jë strop e j’arment san. Soa vita a sarà tanme ‘n vërzé bagnà e tùit ij sò sagrin a saran andass-ne. Le fomne giovo a dansran për la gòj, e j’òm, vej e giovo, as giontran a la selebrassion. I cambierai sò magon an gòj. I-j consolerai e cambierai ij sò sagrin an contentëssa. Ij sacerdòt a godran d’abondansa e mè pòpol a farà festa për motiv dij don ch’i l’hai faje. Mi, ël Signor, i l’hai parlà!”.

III.

Ant lë spirit ëd lòn ch’i l’oma comentà për nòstra sconda letura, ant la përson-a dël Crist, d’òm, fomne e soe famije ‘d lor, a trovo “ël leugh” ch’a sodisfa dël tut soa vita. A l’é Chiel, an efet, la sorgiss ëd minca na benedission, material e spiritual, cole ch’a son nòstre aspirassion le pì ancreuse. Ël prim capìtol dla litra ai cristian d’Efeso a diciara cola ch’a l’é “la sostansa” ëd coste benedission. Cost capìtol, contut, a dà ‘dcò espression a la vrità che tut a aparten a Dé e a Sò Crist. Un bel dì tut a-j sarà dàit andré, a Chiel, ch’a n’é l’ùnich sovran e cap. Minca n’usurpator ëd cost regn a sarà butà an derota e scassà. A l’é già lòn ch’a n’ha l’esperiensa ‘l cristian ancheuj, h’sas vëd liberà an Crist dal pecà e dal mal ch’a l’ha ‘nt ël cheur, grassie a soa assion potenta. Gesù Crist a dventa ‘l Signor e cap ëd soa vita e la comunità dij cristian, la cesa, a l’é ‘d lolì l’espression coma d’un còrp, El leugh andova ‘l Crist a l’ha da regné sensa oposission.

Ch’a sìa benedì Nosgnor Dé, Pare ‘d Nosgnor Gesù Crist, ch’a l’ha benedine d’ògni benedission ëspiritual dël cél an Crist, përchè chiel a l’ha sernune an Crist anans ëd la fondassion dël mond, parèj ch’i fusso sant e sensa rimpròcc dë ‘dnans ëd chiel për l’amor. Nosgnor a l’ha falo quand ch’a l’ha predestinane a l’adossion coma sò arditè legaj për ël mojen ëd Gesù Crist, conform a la compiasensa ‘d sò volèj, a làuda dla glòria ‘d soa grassia, cola che chiel a l’ha acordane an sò car Fieul. An chiel i l’oma la redension për sò sangh, ël përdon dij nòstri pecà second le richësse ‘d soa grassia, cola ch’a l’ha dane sensa fé d’economìa con ògni sapiensa e inteligensa. Nosgnor a l’ha falo quand ch’a l’é compiasusse ‘d fene conòsse ‘l misteri ‘d sò volèj, col ch’a l’avìa proponusse ‘d realisé an Crist. Sossì a l’é ‘l proponiment: quand che ‘l temp adat[9] a fussa rivà, chiel a l’avrìa arcapitolà tut an Crist, tant lòn ch’a-i é ‘nt ij cej, che lòn ch’a l’é an sla tèra. An Crist, ëdcò nojàutri i soma stàit reclamà coma ‘d gent ëd Soa përtinensa, dàit ch’i soma stàit predestinà conform al propòsit ëd col ch’a compiss ògni còsa second ij sò proget, parèj che nojàutri, ch’i soma stàit ij prim a speré an Crist, a l’avèisso portà ‘d làude e ‘d glòria a Nosgnor. A l’é për lòn che quand ch’i l’eve sentù la paròla dla vrità, l’evangeli ‘d vòstra salvëssa, e ch’i l’eve chërdù an Crist, i seve stàit marcà con ël sigil ëd lë Spirit Sant ch’a l’era stàit promëttù. A l’é chiel la capara ‘d nòstra ardità, fin-a a la redension completa ëd lòn ch’a l’é ‘d Nosgnor, a làuda ‘d soa glòria. Për costa rason, përchè i l’hai sentù ‘d vòstra fé ‘nt ël Signor Gesù e dl’amor ch’i l’eve për tut ël pòpol sant, i chito mai ‘d rende grassie, an mie orassion, për tuti vojàutri. I prego për che ‘l Dé ‘d Nosgnor Gesù Crist, ël Pare glorios, av daga ‘d saviëssa spiritual e d’arvelassion për conòss-lo sèmper mej dàit che j’euj ëd vòstr cheur a son stàit anluminà – parèj ch’i conòsse la speransa ‘d Soa vocassion, la richëssa dla gloriosa ardità ch’ ij sant a ‘rseivran, e qual ch’a sìa la grandëssa fòra dë mzura ‘d soa potensa, anvers a noi ch’i chërdoma, coma ch’a l’é mostrà ‘nt l’esercissi ëd soa inmensa fòrsa. Costa potensa Nosgnor a l’ha manifestala an Crist, quand ch’a l’ha arsussitalo dai mòrt e a l’ha falo seté a Soa drita ‘nt ij cej, an àut, tant pì dzora d’ògni prinsipà, potensa, dignità, dominassion, e dzora d’ògni nòm ch’as peussa nominesse, nen mach an cost temp-sì, ma ‘dcò an coj ch’a l’han a vnì. An efet, Nosgnor a l’ha butà tute le còse sota ai pé dël Crist, e a l’ha stabilìlo an su tute le còse për esse ‘l cap ëd la Cesa. An efet, la Cesa a l’é sò còrp, ël compiment ëd col ch’a ampiniss tut con soa presensa.

IV. Maté 2:13-23

Ël pervers rè Eròd … la strage dij nossent… la scapada dla famija sacra an Egit… costi-sì a son j’episòdi contà dal toch ëd l’evangel ëd Maté ch’i andoma a lese adess. Ij dominator d’ës mond, ch’a l’han usurpà l’autorità ‘d Dé e ‘d Sò Crist, sicurand-se con la fòrsa sò domìni ‘d lor, a chërdo ‘d podèj rende inùtil e impossibij ij pian ëd Nosgnor d’arconquisté cost mond, ch’a l’é ‘l sò. A-j dan adòss sensa treva e a fan ëd carnagi dij fieuj ëd Nosgnor e dël Crist midem. A vorìo fin-a masselo ant la cun-a e, vnù n’òm, a riess-ran fin-a a butelo a mòrt an s’ na cros. Ij sò sfòrs, avran-lo ‘n bon ésit a la fin? No, malgré tut ël sangh ch’a l’avran ëspantià e le tante lerme ‘d soe vìtime, tùit ij sò pian ëd lor a saran batù e tut ël mond a ‘rtornrà a sò sovran legìtim, Dé e sò Fieul Gesù Crist.

Ora, artirasse ij Mago, n’àngel ëd Nosgnor a l’é mostrasse an seugn a Giusèp, e a l’ha dije: “Levte, pija la masnà e soa mare, e scapa ‘n Egit, e stà ‘mbelelà fin-a tant che mi it lo disa, përchè Eròd a sërcherà la masnà për fela meuire. Giusèp, donca, a l’é dësvijasse e ‘d neuit a l’ha pijà la masnà e soa mare, e a l’é artirasse an Egit. E a l’é stàit ansilì fin-a a la mòrt d’Eròde, përchè a fussa compì lòn che Nosgnor a l’avìa nunsià për ël mojen dël profeta: “I l’hai ciamà mè fieul fòra dl’Egit”. Anlora Eròd, quand ch’a l’ha capì che ij Mago a l’avìo mincionalo, a l’é ‘nrabiasse fòrt e a l’ha mandà a massé tute le masnà ch’a-i ero a Betlem e an tut sò teritòri ancaminand da l’età ‘d sota doi agn, l’età ch’a calcolava da lòn ch’a l’avìo dije ij Mago. A l’era compisse parèj lòn ch’a l’avìa nunsià Geremìa ‘l profeta: “A Rama a l’era sentisse un crij, ëd pior e ‘n gran gëmm: a l’é Rachele ch’a piora soe masnà e ch’a l’ha nen vorsù esse consolà, përchè lor a-i son pì nen”. Mòrt ch’a l’era Eròd, n’àngel ëd Nosgnor a l’é mostrasse an seugn a Giusèp, an Egit, A l’ha dije: “Levte, pija la masnà e soa mare, e vatne al pais d’Israel, përchè a son mòrt coj ch’a sercavo ‘d massé la masnà”. Giusèp, donca, a l’é alvasse, a l’ha pijà la masnà e soa mare e a l’é vnùit ant ël pais d’Israel. Ma quand ch’a l’ha sentù dì che Archelao a regnava an Giudèa al pòst ëd sò pare Eròd, a l’ha avù tëmma d’andeje. Avertì an seugn, a l’é parèj artirasse ‘nt la region ëd Galilèa. Quand ch’a l’é rivà, a l’é stabilisse ‘nt la sità ch’a l’avìa për nòm Nazarèt. A l’é parèj ch’a l’é compisse lòn ch’a l’avìo nunsià ij profeta: “A sarà ciamà ‘l Nazaré”.

Orassion

Nosgnor Dé! Che maravijos it l’has creà ‘l mond e, na maravìja ancora pì granda, it l’has ristabilì la dignità ‘d la natura uman-a: Acòrdane ‘d podèj partagé la vita divin-a ‘d col ch’a l’ha umiliasse për partagé nòstra umanità: tò Fieul Gesù Crist, ch’a viv e regna con ti, ant l’unità dlë Spirit Sant, un sol Dé pr’ ij sécoj dij sécoj. Amen.