Leture bìbliche an piemontèis për Duminica 25 d’Otóber 2020 – Duminica apress ëd la Pancòsta ch’a fà 21
Leture bìbliche: Salm 90:1-17; Deuteronòmi 34:1-12; 1 Tessalonian 2:1-12; Maté 22:34-46, con le vos ëd Pàul Castlin-a, March Moretti, Màssim Marietta, Anin Ferrero, Gianni Marietta
Ancheuj nojàutri i podoma ancora profité dla testimoniansa, dl’esperiensa e dla dotrin-a dj’eminent òm ëd fej, dont la Bibia an parla, tanme Mosè e l’apòstol Pàul (ma sicur ëdcò ‘d fomne!). Lor a son ëstàit ij mojen fidej che Nosgnor a l’ha sernù për doverté la stra dël pòpol ëd Nosgnor ëd minca temp e pais anvers “la tèra dla promëssa”, dont Nosgnor Gesù Crist a l’é col ch’a la realisa. Damentre che nòstra prima letura ancheuj an parla dla vita uman-a e ‘d coma ch’a l’é dlicà – na vita ch’a “conta” a l’é mach cola ch’a l’é vivùa an comunion con Nosgnor – la tersa e quarta letura an parla dla testimoniansa ch’an dà Mosè e peui Pàul. Ant la quarta letura, Gesù a buta an evidensa col ch’a podrìa ciamesse ‘l giuss, l’essensa dla Lege moral che Dé a l’ha dàit a l’umanità, përchè a na fussa garantìa la vita. A l’é la lege che Gesù midem a l’é conformassje ‘d manera përfeta an cost mond e ch’a l’é nen mach n’esempi për nojàutri, ma ch’an dà ‘dcò la forsa, l’abilità për comportesse nojàutri an la midema manera. Chi ch’a l’é Gesù, soa identità, a l’é ancora ancheuj contestà, ma coma chiel a podìa fé sté ciuto ij sò aversari con soe rëspòste adrete, sò regn a sarà un bel dì dël tut establì.
I.
Prima letura: Salm 90. Lë scritor d’ës Salm a médita an sla fragilità dla vita uman-a. Nòstra vita a svaniss apress pòche dosen-e d’agn coma ch’a spariss na seugn o tanme ‘n sospir. Lë scritor a pensa ‘dcò a l’ira ‘d Dé, che cola vita a scursa coma conseguensa penal dël pecà. A ‘rciama a la ment j’aflission d’Israel quand ch’a l’era stàit mandà vìa an esili da la tera dla promëssa. Sossì a fà ‘dcò pensé a la mòrt coma espression dël giudissi ‘d Dé an sl’umanità, bandìa da l’Eden. Lë scritor a términa an preghiera, ciamand a Nosgnor ‘d podèj vive la vita con sapiensa, ëd manera ch’a sìa “na vita ch’a conta” e ch’a-j sìa agradìa. A-j ciama che lòn ch’a l’ha fabricà, fàit, e ch’a l’era bon, a resta coma quajcòsa ch’a séguita a fé dël bin a tanti. Sossì a l’é ‘l don ëd la misericòrdia ‘d Nosgnor.
Nosgnor: ti ‘t ses ëstàit për nojàutri n’arfugi da generassion a generassion. Prima che le montagne a fusso spontà e che ti ‘t l’avèisse creà ‘l mond, da eternità a eternità ti ‘t ses Dé. It fas artorné l’òm ant la póer e ‘t dise: “Fieuj d’Adam: artorné”. Vera, a tò euj mila agn a son tanme ‘l dì ‘d ier, ch’a l’é passà, o tanme le ore dla neuit. Ti ‘t pòrte soa vita a la fin e lor as andurmisso. A la matin a son tanme d’erba ch’a ‘rgica; a la matin a bërlusa e argica, a la sèira a ‘nflapiss e arsëcca.
Vera, a l’é Toa ira ch’ an manda a la fin; Toa ira an ëspaventa. I podoma nen stërmé da Ti nòstri pecà, Ti ‘t conòsse fin-a nòstri pecà ij pì segret. Vera, për tut ël temp ëd nòstra vita i foma l’esperiensa ‘d toa ira afrosa; j’agn ëd nòstra vita a passo an pressa tanme ‘n sospir. J’agn ëd nòstra vita a rivo fin-a a stanta, o otanta se un a l’é pròpi fòrt, ma ‘dcò nòstri agn pi bon a son vastà da sagrin e d’aflission. Dabon a van an pressa e nojàutri is na voloma via. Chi ch’a podrìa comprende la fòrsa ‘d toa ira? Toa ira afrosa a càusa la tëmma che la gent a l’ha ‘d Ti.
Për lòn, mostr-ne a bin conté ij nòstri dì, parèj da vive con saviëssa. Virte e artorna da nojàutri, Nosgnor! Costa nòstra soferensa a dovria seguité ‘ncora tant? Abie pietà dij tò servidor! Fane esse content a la matin ëd toa bontà! Anlora i cantroma ‘d goj e i saroma ‘rgiojissant për tùit ij nòstri di. Rend-ne content an proporsion ai di ch’ it l’has fane patì, in proporsion a j’agn ch’i soma stàit sagrinà!
Che ij Tò servitor a peusso vëdde Toa euvra! Che ij sò fieuj a peusso vëdde Toa majestà! Che nòst Dé sovran a slonga anvers ëd noi sò favor! Che nòstri sfòrs a l’àbio ‘n bon ésit! Vera, ch’a l’abio na bon-a riussìa!
II.
Sconda letura: Deuteronòmi 34:1-12 – La mòrt ëd Mosè. La vita longa e aventurosa ‘d Mosè a ven a la fin. Chiel a l’ha guidà ‘l pòpol ëd Nosgnor fin-a a le vzinanse dla Tera dla Promëssa, ma chiel a-i intrerà pa. A guidé ‘l pòpol an cola tèra a sarà peui Giosuè, che Mosè a l’ha spartije ‘d sò spirit e fòrsa. A sarìa pì nen sortì an Israel un profeta tanme Mosè, che Nosgnor a l’ha falo ‘n mojen ëd grande maravije. A sarà mach pì ‘l Mëssìa ch’a l’avìa compì tut lon che ij grand personagi d’Israel a l’avìo butaje ij fondament e prefigurà. Coma ch’a dis la litra a j’Ebreo ant ël Testament Neuv: “Tuti coj-lì a son mòrt ch’ancora a chërdìo a lòn che Nosgnor a l’avia promëttuje. A l’han nen arseivù lòn ch’a l’era staje promëttù, ma a l’han vëddulo da lontan salutandlo. I l’avìo arconossù ch’a l’ero dë strangé e ‘d foresté an sla tèra” (Ebrèo 11:13).
Antlora Mosè a l’é montà dal desert ëd Mòab an sël Mont Nebo, ansima a la colin-a ‘d Pisga, cola ch’a l’é dë ‘dnans a Gérico. Nosgnor a l’ha faje vëdde tut ël paìs, da Galaad fin-a a Dan, tut Neftali, la tèra d’Efraim e ‘d Manasse, tuta la tèra ‘d Giuda fin-a al mar ëd ponent, ël Negev e la pian-a dla val ëd Gerico, la sità dle palme da dàter, fin-a a Zoar.
Nosgnor a l’ha dije: “Costa-sì a l’é la tèra ch’i l’hai promëttuje a Abraam, Isaac e Giacòb, quand ch’i l’hai dije: ‘Tut sossì i lo darai a toa dissendensa’. I l’hai fàilo vëdde, ma ti ‘t j’intreras nen”. Anlora Mosè, ël servitor dël Signor, a l’é mòrt ambelelà, ant la tèra ‘d Mòab, coma che Nosgnor a l’avìa dije. A l’ha sotralo ‘nt la tèra ‘d Mòab, davzin a Beth-Peor, ma gnun fin-a al di d’ancheuj a sà anté ch’a sia ‘d precis cola tomba.
Mosè a l’avìa sent e vint agn quand ch’a l’é mòrt, ma a s-ciairava ancora bin e soa vitalità a l’era nen vnuje meno. J’israelita a l’han fàit ël deul për Mosè trenta di ant ël desert ëd Mòab, e peui ij di ‘d deul për Mosè a son rivà a la fin.
Ora Giosuè, fieul ëd Nun, a l’era pien dë spirit ëd sapiensa, përché Mosè a l’avia imponuje le man, e j’israelita a lo scotavo e a fasìa pròpi lòn che Mosè a l’avìa comandaje.
An Israel a l’é pì nen seurtì un profeta tanme Mosè, ch’a l’avèissa conossù Nosgnor facia a facia. A l’ha fàit tùit ij segn e ij miràcoj che Nosgnor a l’avìa mandalo a fé ant ël pais d’Egit, dë ‘dnans al Faraon, a tùit ij sò servidor e al pais antregh. e a l’ha dimostrà granda fòrsa e na potensa da fé impression dë ‘dnans a tut Israel.
III.
Tersa letura: 1 Tessalonicèis 2:1-12 – Ël ministeri ‘d Pàul a Tessalònica, soa testimoniansa ‘d granda dritura moral. L’euvra d’un grand òm ëd Dé tanme l’apòstol Pàul, chiel a na fà ambelessì la dëscrission coma quajcòsa ch’a l’ha dàit un grand profit a coj ch’a son ëstàje dacant e ch’a l’han arseivù soa dotrin-a. A l’era n’òm motobin coragios, bele se dlicà ‘d costitussion e ‘d salute. A-i é gnente ch’a l’avìa falo tiré andaré. A lo sostnìa la fòrsa e la determinassion che mach Nosgnor a peul dé. An chiel a l’era mai staje nì tromparìe nì fròde, e gnanca chiel a l’era tombà ant la tentassion ëd dì a la gent mach lòn ch’a-j fasìa piasì ‘d sente për podèj avèj con lor na riussìa pì granda. Gnun-a adulassion o avidità, e gnanca blaga: mach amor per Nosgnor e për coj ch’a son ëd Chiel.
Mè frej e seur! I seve pro bin che nòstra vnùa tra ‘d voi, a l’é nen stàita dësùtil, ma bin che a Filippi i fusso stàit sagrinà e maltratà, coma ch i seve, Nosgnor a l’ha dane ‘l coragi ëd nunsieve l’evangeli ‘d Nosgnor an mes ëd grande polémiche. A l’é che nòstra predicassion a ven nen da d’eror, o da intension pòch ciàire, e a l’é nen n’ambreuj! Nosgnor a l’ha butane a la preuva e considerane adat a nunsié l’Evangeli ch’a l’ha fidane. Për lòn i predicoma nen për feje piasì a la gent, ma për fé piasì a Nosgnor, ch’a buta a la preuva ij nòstri cheur. Coma ch’i seve bin, i soma pa vnù an sla sen-a për flaté la gent con paròle d’adulassion, nì a l’é stàit mach da nòstra banda, un mojen për vagné ‘d sòld; Nosgnor a n’é testimòni. I l’oma pa sercà ‘d vnì ‘d celebrità nì dë ‘dnans a voi o a d’àutri. Coma d’apòstoj dël Crist, i l’avrìo bin podù impon-e nòstra autorità. Al opòst, i soma vnù an mes a vojàutri coma ‘d masnà. Coma na mare bàila ch’a dà ël làit a soe masnà. Con tanta grinor për voi, i l’avrio vorsù deve nen mach l’Evangeli ‘d Nosgnor, ma ‘dcò l’istèssa nòstra vita, tant ch’i seve dventà franch car për noi.
Sicur i viseve, frej e seur, quant ch’i l’oma travajà e penà an tra ‘d voi. Antramentre ch’i l’oma predicave l’Evangeli, i soma stàit neuit e di a l’euvra për nen esse ‘d pèis a gnun ëd vojàutri. I na seve testimòni – coma ch’a l’é ‘dcò Nosgnor, ch’i l’oma comportasse anvers tuti vojàutri ch’i chërde, sèmper an manera santa, giusta e sensa rimpròcc. Coma ch’i seve, i soma stàit për ciaschëdun ëd vojàutri com a l’é ‘n pare për ij sò fieuj: i l’oma consijà, ancoragià e ansistù ch’i vivèisse an manera degna ‘d Nosgnor, ch’a l’ha ciamave a sò regn e a soa glòria.
IV.
Ant la quarta letura d’ancheuj, dai vangej, ël Salvator Gesù Crist a fà la màssima sìntesi, l’arsunt ëd la Lege moral che Dé a l’ha dàit a l’umanità përchè a-j fussa garantìa la vita: n’amor total per Dé e n’amor total për ël pròssim. A l’ha dimostralo pròpi chiel an soa vita ‘d manerapien-a. A-i era sémper, contut, coj ch’a vorìo buté an question soa identità ‘d Mëssìa, coma ch’a l’era për dabon. Le rispòste ch’a dasìa a la gent a j’ero sèmper tant adrete che ij sò aversari a savìo pì nen còsa replicheje. A podran andeje contra mach pì con ëd busiardarìe, l’angann e la violensa. Gnanca cola-lì, contut, a podrà prevalej contra ij sò propòsit ch’a ‘ndran sèmpe a compiment.
Maté 22:34-46 – Ël comandament pì grand
Quand ij Farisé a l’han sentì ch’a l’avìa sarà la boca ai Sadducé, a son radunasse con l’istessa intension. E un ëd lor, ch’a l’era ‘n dotor ëd la Lej, për butelo a la preuva, a l’ha ciamaje: “Magister, col ch’a l’é ‘l pì grand dij comandament ëd la Lej?”. Gesù a-j dis: “Vorèj bin a Nosgnor, tò De, ëd tut tò cheur, ëd tuta toa ànima, e ‘d tuta toa ment. Sto-sì a l’é ‘l prim e ‘l pi grand comandament ch’a-i sìa. Lë scond, parèj ‘d col-là, a l’é: Vorèj bin a tò pròssim coma a ti medesim. Da sti doi a ven-o tuti j’àutri comandament”.
Dàit che ij Farisé a l’ero radunasse, Gesù ha l’ha proponuje na question: “Còs i na dise dël Crist? Ëd chi é-lo ‘l fieul?”. A l’han rësponduje: “A l’é ‘l fieul ëd David”. E a-j réplica: “Antlora, còm é-lo, donca, che Dàvid, an parland për lë Spìrit, a lo ciama sò Signor, an disand: ‘Nosgnor a l’ha dit a mè Signor: ‘Ansetete a mi drita, fin-a a tant ch’i l’abia butà ij tò nemis coma në scagn për ij tò pé’. Se donca David a lo ciama sò Signor, com é-lo ch’a podrìa esse sò fieul? E gnun a podìa pì nen replicheje na sola paròla, e da col di là gnun a l’é pi ancalasse a feje ‘d question.
Orassion
Nosgnor tut-potent e etern! It pregoma, fà vnì pì grand an nojàutri ij don dla fej, dla speransa e dl’amor e, parèj ch’i otenoma lòn ch’it promëtte, fà ch’i nojàutri i veuloma bin a lòn ch’it comande; për Gesù Crist, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé për sèmper e sèmper. Amen.
Leave a Reply