Duminica 30 aost 2020 – Dumenica apress la Pancòsta ch’a fa tërdes
Leture bìbliche: Salm 105:24-45; Surtìa 3:1-15; Roman 12:9-21; Maté 16:21-28 con le vos ëd Pàul Castlin-a e Michel dij Bonavé
Le leture bìbliche sernùe dal Lessionari për costa duminica a buto an evidensa coma la stòria, j’aveniment, dël pòpol ëd Nosgnor, l’istess che cole ch’a riguardo ‘l Signor e ‘l Salvator Gesù Crist, a son pa ‘d fàit ch’a son capità për asar o dovù a le circostanse. A corispond a j’intension eterne ‘d Nosgnor e për lòn a l’é bin ciamà “la stòria dla salvassion”. An costa stòria, nojàutri ij cristian, i soma tuti implicà e a séguita a dene ‘d lession ëd pèis. I podrìo dì che tuti nojàutri i soma an “formassion permanent”, “i soma sèmpe a scòla” për serve sèmpe mej la càusa ‘d Nosgnor an cost mond. An ësto “servissi ativ” ch’i na soma anrolà, as treuva la rason ëd nòstra vita e ‘l bin pì grand.
I.
Selebré j’aveniment ij pì amportant ëd la stòria dl’Israel antich, tanme la miracolosa liberassion da la s-ciavensa an Egit, la marcia providensial ëd la Surtìa e lë stansiament ant la Tèra dla Promëssa, don che Nosgnor a l’avìa faje, a l’é cheicòsa ch’as arpet soens ant la Bibia coma ‘l contnù dle làude dël pòpol sernù a sò Signor. I lo vëdoma ant ël tòch dël Salm 105 ch’i andoma a lese. Armarché coma l’elession, la sernùa, a l’abia ‘l bu ‘d formesse ‘n pòpol fedel e ubidient a Nosgnor: “e lòn për che lor a podèisso osservé ij Sò comandament e scoté Soe lej”. Sensa la fidelità e l’ubidiensa, a van a rìsigh ëd perde ij sò privilegi e benedission. L’istess a val për l’umanità, creà da Dé: cost-sì a l’é ‘n prinsipi ch’a stà a la rèis ëd tùit ij problema ch’i l’oma.
“… Peuj Israel a l’é trasferisse an Egìt; Giacòb a l’é vivù për un cert temp ant la tèra d’Ham. Nosgnor a l’ha rendù Sò pòpol motobin dru e a l’ha fàit ch’a rivèisso a d’esse pì ‘d nùmer dij sò nemis. A l’ha fàit ch’a l’avèisso an ghignon Sò pòpol e ch’a maltratèisso ij Sò servitor. Peui Nosgnor a l’ha mandà ij Sò servitor Mosè e Aronne, che Chiel a l’avìa ‘dcò sernù. A l’han dàit esecussion ai Sò segn miracolos antrames ëd lor e d’assion da nen chërde ant la tèra d’Ham. A l’ha fàit dventé ‘d sangh soa eva tant da fene meuire ij pèss. Ant la tèra d’Egit a j’é stàita n’invasion ëd ran-e, ch’as anfilavo fin-a ‘nt ël palass dël rè. A l’ha ordinà ch’a vnisso le mosche e ‘d moschin a l’ero daspërtut. A l’ha mandà la tempesta ansema a la pieuva e la lòsna a l’é abatusse su tut ël pais. A l’ha ruinà soe vigne e ij sò fié, e a l’ha s-ciapà j’erbo an tut ël teritori. A l’ha ordinà ch’a vnisso le cavalëtte e tanti grij ch’as podìo gnanca contesse. A l’han divorà tuta la vegetassion dël pais e tut ël gran dij camp. A l’ha abatù tùit ij prim nà an soa tèra, le primissie ‘d soa produssion. A l’ha fane seurte fòra Sò pòpol anrichì d’òr e d’argent – gnanca una ‘d soe tribù a l’é ‘ntrapasse. L’Egìt a l’é stàit bin content quand ch’a son andass-ne, përché a l’avìa tëmma ‘d lor. Nosgnor a l’ha slargà an su ‘d lor na nìvola për coateje e a l’ha procuraje ‘n feu për anlumineje la neuit. A l’han ciamà dla carn e Chiel a l’ha procuraje le quaje; a l’ha sodisfaje con ëd ròba da mangé ch’a venìa dal cel. A l’ha dovertà na rochera e a l’é sortijne d’eva; na rivera a corìa ‘nt un desert. Vera, Nosgnor a l’é ‘rcordasse ‘d Soa promëssa sacrà, cola ch’a l’avìa fàita a Sò servitor Abram. Quand ch’a l’ha fàit seurte fòra Sò pòpol, lor a son arlegrasse, ij Sò elet a l’han crijà ‘d gòj. A l’ha daje ‘l teritòri ‘d d’àutre nassion, e a l’ha daje ‘n proprietà lòn che d’àutri pòpoj a l’avìo frutà, e lòn për che lor a podèisso osservé ij Sò comandament e scoté Soe lej. Alleluja! Laudé Nosgnor!” (Salm 105:24-45).
II.
L’episòdi ëd “la ronza ch’a brusava ma ch’as consumava pa”, dël capìtol 3 dla Surtìa a l’é ‘l pont pì àut ëd l’arvelassion ëd Dé a Mosè e, për sò mojen, a sò pòpol. A l’é autërtant amportant che la proclamassion ëd la Lege ‘d nosgnor ans ël Sinai (ël Decalogh). An cost episòdi Dé a ‘rvela a Mosè soa identità la pì ancreusa coma ch’a l’é contnùa an col sò Nòm misterios: “I son col ch’i son”, visadì col ch’a l’é sèmpe present e an assion. A l’é pròpi an col moment-lì che Dé a dà a Mosè soa comission ëd liberator e ‘d legislator. Col ch’as ciama ‘l “I son” as arvelrà ‘d manera ùltima an Gesù Crist.
Nosgnor a ciama Mosè. “Mosè a pasturava jë strop ëd sò mëssé Getro, sacerdòt ëd Midian. Un dì ch’a l’avìa mnà jë strop pr’ ël desert, a l’é rivà davzin al Horeb, la montagna ‘d Nosgnor. A l’é là che n’angel ëd Nosgnor a l’é comparije ant un feu sfiamant da ‘n mes a na ronza. Contut che la ronza a l’era tuta anvlupà da le fiame, as consumava nen e Mosè a l’é restane dël tut anciarmà da sta vision. A disìa: “Com’ a l’é che sta ronza as consuma nen? I l’hai pròpi d’andé a vardé da vzin: i capisso nen”. Quand che Nosgnor a l’ha vëddù che Mosè a s’avzinava për rendse mej cont ëd lòn ch’a capitava, Nosgnor a l’ha ciamalo da ‘n mes a la ronza: “Mosè, Mosè!”. A l’ha rësponduje: “Vardme sì!”. Nosgnor a l’ha dije: “Avzinte nen! Gavte mach le sàndole dai pé, përchè ‘l leugh anté ch’it stas a l’é sacrà!”. E a l’ha giontà: “Mi i son ël Dé ‘d tò pare, ël Dé d’Abraham, ël Dé d’Isach, e ‘l Dé ‘d Giacòb!”. Quand ch’a l’ha sentì lòn, Mosè a l’é quatasse la facia përchè a l’avìa tëmma ‘d vardé Nosgnor”. Nosgnor a l’ha dije: “I l’hai bin vëddù ‘l crasament ch’a patiss mè pòpol an Egit e i l’hai bin sentì ij sò crij d’agiut për colpa dij sò craseur. I conòsso ij sò patiment d lor. A l’é për lòn ch’i son calà për delivrelo dal podèj dj’Egissian e për mnelo fòra da l’Egit anvers a ‘n pais bon e spassios, un pais ch’a cola ‘d làit e d’amel. A l’é ‘l pais andova ch’ adess a stan ij Canaanita, j’Hitita, j’Amorita, ij Perisita, j’Ivita e ij Gebusé. Ij crij dj’Israelita a son montà fin-a a mi e i l’hai vëddù coma che j’Egissian a-j craso. Ora, donca, it mando dal faraon. Ti ‘t l’avras da fé seurte da l’Egit j’Israelita, mè pòpol!”. Mosè, contut, a l’ha dit a Nosgnor: “Chi son-ne mi pr’ andé a trové ‘l faraon e fé seurte j’Israelita da l’Egit?”. Nosgnor a l’ha rësponduje: “I sarai mi ch’at compagnerai, e përchè ti ‘t vëdde ch’i son mi medésim a mandete, it dago sto segn-sì: Quand ch’it l’avras fàit seurte ‘l pòpol d’Israel, a sarà ambelessì, an sù sta montagna, ch’im rendreve l’adorassion”. Mosè a l’ha dit a Nosgnor: “Quand ch’i andrai a trové j’Israelita e i-j dirai: ‘Ël Dé dij vòstri antich a l’ha mandame da vojàutri’, se lor am ciamo: ‘Col ch’a l’é sò nòm?’ lòn ch’i l’hai da rëspondje?”. Antlora Nosgnor a l’ha dit a Mosè: “I son col ch’i son”. E a l’ha giontà: “Dije a j’Israelita: ‘A l’é ‘Mi-i-son’ ch’a l’ha mandame da vojàutri” (Surtìa 3:1-15).
III.
La letura da j’epìstole ‘d costa sman-a a buta an evidensa ‘d pràtiche e d’istrussion concrete ch’a riguardo la testimoniansa pràtica che la comunità cristian-a a l’ha da dé al mond, ël comportament che Nosgnor a së speta da lor. L’amor a l’é nen n’astrassion o cheicosa ch’i foma dla manera sogetiva, ma as deuv manifesté conform ai criteri stabilì da la Paròla ‘d Nosgnor. Vëdoma coma, scond lòn ch’a dis ël capìtol 12 dla litra ai Roman.
“Fé nen mach finta ‘d voleje bin a j’àutri. Felo përdabon! Avèj an ghignon lòn ch’a l’é nen giust: tnive strèit a lòn ch’a l’é bon. Volejve bin j’un a j’àutri con afession ës-ceta, arlegreve ‘d rende onor j’un a j’àutri. Sie nen gargh, ma travajé ‘d santa len-a. Serve Nosgnor con në spirit fërvoros. Sté alègher ant la speransa, passient ant la tribulassion, costant ant j’orassion. Quand ël pòpol ëd Nosgnor a l’é ant la bzògna, sie sèmper bin dispòst a giuté. Pratiché volonté l’ospitalità. Benedì coj ch’av përséguito; benedije e maledije nen. Arlegreve con coj ch’a son alegher e pioré con coj ch’a pioro. Andé d’acòrdi con j’àutri. Sie nen tant orgojos da dëspresié la compania dla gent d’umil condission. Pense nen ëd savèj tut!Rende a gnun mal për mal. Serche ‘d fé tut con onestà, parèj che la gent a vëdda ch’i seve degn d’onor. Fè tut lòn ch’i peude për vive an pas con ognidun. Car ij mè amis, vendicheve nen. Lassé l’arvangia a la flin-a ‘d Nosgnor, pròpi com a dis la Scritura: “L’arvangia a tòca a mi. A sarà mi ch’i la farai paghé a coj ch’a lo mérito”. A l’opòst, “Se tò nemis a l’ha fam, daje da mangé; s’a l’ha sèj, daje da bèive; a sarà coma s’it posèisse dla brasa afoà an soa testa”. Lass-te nen vince dal mal; al contrari: vince ‘l mal con ël bin” (Roman 12:9-21).
IV.
La vicenda antrega ‘d Gesù – soa nassensa, vita, ij patiment, mòrt e arsurression – a l’era pa cheicòsa gropà a le circostanse o n’asar, ma a corispondìa ai propòsit etern ëd Nosgnor. “A l’era da manca” ch’a fussa parèj coma ch’a l’é capità. Col “a l’era da manca”, gnanca l’apòstol Pero a lo capiss an sle prime. Pero a l’avìa bin confëssà pròpi anans ëd cos episodì, chi ch’a l’era Gesù e cola-lì a l’era per chiel n’arvëlassion. Ambelessì, contut, Pero a dimostra ch’a l’ha nen el sens ëd le còse ‘d Nosgnor, tant che Gesù a l’arpròcia fòrt. Na vita consacrà a Nosgnor a peul impliché ëdcò ‘d ròbe bin dzagreàbil, ma, an prospetiva, a son necessàrie.
La prima predission dla mòrt e dl’arsurresion ëd Gesù. D’antlora Gesù a l’ha comensà a mostré ai Sò dissépoj ch’a l’era da manca che chiel a andèissa a Gerusalem, ch’a l’avrìa patì për man dj’ansian dël pòpol, dij cap dij sacerdòt e dë scriba, ch’a sarìa stàit massà e che ël ters dì a sarìa arsussità. Ma Pero a l’ha pijalo da banda e peui a l’é butasse a rimprocelo, an disandje: “Ch’a sia mai parèj! lolì a dovrà mai rivete”. Ma chiel a l’é virasse e a l’ha dìje a Pero: “Gavte dai pé, Sàtana, ti’t veule mach antrapeme, përché ti ‘t l’has nen ël sens dle còse ‘d Nosgnor ma mach dle cose dl’òm!”. Antlora Gesù a dis ai sò dissépoj: “Se quajdun a veul vnime daprèss, ch’arnunsia a sé medèsim, ch’as caria adòss la cros e ch’am seguita, përché chionque a vorerà salvé soa vita a la perdrà, ma chionque a perdrà soa vita për amor ëd mi, a la trovrà. Ma che ‘d profit a farà-lo mai col òm ch’a vagna tut ël mond e che peui a perd l’ànima? O còsa podrà mai l’òm dé an cambi ‘d soa ànima? Përché ‘l Fieul ëd l’Òm a vnirà ansema a j’àngej ant la glòria ‘d sò Pare, e antlora chiel a rendrà a ognidun conform a lòn ch’a l’avrà fàit. Iv diso la vrità: A-i é quajdun ambelessì ch’a meuirerà nen prima ch’a l’abia vëddù ‘l Fieul ëd l’òm ch’a ven ant sò Regn” (Maté 16:21-28).
Orassion
Nosgnor tut-potent e fòrt, autor e dator ëd tut lòn ch’a l’é bon: fà l’enta an nost cheur l’amor për Tò Nòm; fà chërse an noi la vera religion; nuriss-ne con minca bontà; e fà ch’i pòrto ‘l frut ëd euvre bon-e; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con Ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.
Leave a Reply