Leture bìbliche për Duminica 26 luj 2020

Duminica 26 luj 2020 – Duminica ch’a fà eut apress Pancòsta – con le vos ëd Paul Castlin-a, Massimo Marietta, Gianni Marietta, Anin Ferrero, Marco Moretti

Leture bìbliche: Salm 105:1-11; 45; Genesi 29:15-28; Roman 8:26-39; Maté 13:31-33,44-52

I podrìo trové ‘l sogèt, l’argoment ch’a gionta ansema le leture de sta duminica-sì e deje ‘l nòm: “la dinàmica e l’efet dl’euvra ‘d Nosgnor an ës mond”. A l’é n’euvra ch’a realisa ij progèt che chiel a l’avìa già stabilì da l’eternità. Costi progèt a son arvelà e, ant l’istess temp, stërmà a la pì part ëd la gent. A l’é për lòn che nojàutri i l’oma da sercheje, anvestigheje, për comprende ‘dcò anté ch’a staga nòst ròl an col quàder. Ij progèt ëd Nosgnor tante vòlte a smija ch’as dësvlopo an dovrand ëd përsone ch’a podrìo consideresse dësconveniente, fòra ‘d pòst, ma as trata ‘d përson-e che Nosgnor pòch a pòch a-j piega, coma ch’a fà ‘l sarajé con ël fer afoà ch’a bat për feje pijé la fòrma ch’a veul. A coste përson-e sernùe Dé a-j provëd e a-j guerna. Beà, bonoros, chi ch’a treuva ij tesòr ëd l’euvra ‘d Nosgnor e a j’anvestiss a la glòria ‘d Dé.

I.

A-i é tanti che quand ch’i-j ciamoma s’a chërdo an Dé, a diso che lor a son “a l’arserca”. Soens, tutun, cola-lì a l’é mach na scusa për nen afronté an efet cola question-lì, përché Nosgnor lor a lo serco pa con tut ël cheur coma quajcòsa ch’a sìa necesari për soa vita ‘d lor. An realità lor a na fan a men-o. “Serché Nosgnor” a l’é lòn ch’an ciama a fé ‘l Salm 105, dont ancheuj i na scotroma ‘n tòch. A son ëdcò tanti ch’a diso che Dè lor a lo treuvo pa përchè a lo serco ant ij pòst ësbalià! A l’é, an efet, an Gesù Crist ch’i lo podoma trové ant ël quàder ëd l’arvelassion bìblica ch’an parla dël rapòrt che Nosgnor a l’ha con sò pòpol sernù. Lë scritor d’ës Salm Dé a l’ha bin trovalo e për lòn a lo làuda e a lo ringrassia për ij benefissi che da chiel a l’ha arseivù.

“Ringrassié Nosgnor! Invoché Sò Nòm! Fé conòsse a tùit ij pòpoj lòn che Chiel ha l’ha fàit! Canté e fé ‘d mùsica an Sò onor! Dé notissia dij miràcoj che Chiel a l’ha fàit! Andé fier ëd Sò Nòm sant! Che ij cheur ëd coj ch’a serco Nosgnor as arlegro! Serché Nosgnor e la fòrsa che mach Chiel a peul dé! Serché sèmper Sòa presensa! Arciamé a la ment ij segn miracolos che Chiel a l’ha fàit, le soe assion potente e ij giudissi ch’a l’ha emanà. Fieuj d’Abram, servitor ëd Nosgnor! Vojàutri dissendent ëd Giacòb, ij sernù ëd Nosgnor! Chiel a l’é Nosgnor, nòst Dé; Chiel a dà esecussion ai Sò giudissi an tuta la tèra. Chiel as arcòrda sèmper dij decret sigilà ant ël Sò Pat, le promësse che Chiel a l’ha fàit a mila generassion – la promëssa che Chiel a l’ha fàit a Abram, la promëssa ch’a l’ha giurà ‘d realisé për Isaac! Chiel a l’ha dàita a Giacòb tanme ‘n decret, a Israel coma na promëssa ch’a val për sèmper, e ch’a disìa: “A ti it daraj la tèra ‘d Canaan coma na part ëd toa ardità” (…) …e lòn për che lor a podèisso osservé ij Sò comandament e scuté Soe lej. Alleluia! Laudé Nosgnor!” (Salm 105:1-11, 45).

II

Ël patriarca Giacòb a l’é ‘n përsonagi ch’as podrìa bin critichelo për lòn ch’a fà, përché coma dis fin-a l’etimologìa ebràica ‘d sò nòm, chiel as comporta soens da ambrojon e da profitator. Chi ch’as chërd d’esse furb, contut, a l’ha da fé bin atension për nen esse ambrojà chiel midem, coma ch’a dimostra ‘l racont bìblich d’ancheuj, ciapà da Génesi 29. Costa conta a  l’é bin curiosa. An parla ‘d quand che Giacòb a l’era andàit ant ël leugh d’orìgine ‘d soa famija për trovesse na mojé. Nosgnor, contut, a-j darà ‘dcò lì na lession, tant che pì tard Nosgnor a-j cangierà ‘dcò ‘l nòm. Chiel a vnirà “Israel”, che veul dì “Chi ch’a combat për (o con) Nosgnor”.

“Peui Laban a l’ha dije a Giacòb: “I veulo nen che ti ‘t travajes për mi a ofa mach përché ti ‘t ses mè parent. Vàire ch’it veules-to che mi it paga?”. Ora, Laban a l’avìa doi fije: la pi veja as ciamava Lea e la pi giovna Rachel. J’euj ‘d Lea a j’ero smòrt, ma Rachel a l’era formosa e soa presensa a l’avia d’anciarm. Dàit che Giacòb a l’era annamorasse ‘d Rachel, a l’ha dit: “I travajerai për ti set agn e ti im daras an cambi toa fija pi giovna Rachel”. Laban a-j rispond: “Sicura i la darìa pi volontè a ti che a në strangé. Resta con mi”. Antlora Giacòb a l’ha travajà për set agn an cambi ‘d Rachel, ma për chiel a-j ësmijavo mach pòchi dì, tant a-j vorìa bin. A la fin Giacòb a l’ha dit a Laban: “Dame mia sposa, përché ‘l temp ëd mè servissi a l’é compì. I veui andé da chila sta neuit”. Antlora Laban a l’ha ‘nvità tuta la gent dël leugh e a l’ha dàit na festa. Ma a la sèira Laban a l’ha portaje a Giacòb soa fija Lea e Giacòb a l’é cogiasse con chila. Laban a l’ha ‘dcò dàit soa serva Zilpa a soa fija Lea coma serva ‘d chila. La matin dòp Giacòb a l’ha dëscurvì ch’a l’avìa passà la neuit con Lea! Ansì Giacòb a l’ha dit a Laban: “Còsa l’has-to fame? L’hai-ne pa travajà per ti an cambi ‘d Rachel? Përché l’has-to ambrojame?”.  Laban a-j rispond: “A l’é nen nòst costuma ambelessì ‘d dé an mariagi la fija pi giovna prima ‘d cola ch’a l’é nà për prima”.  Completa la sman-a d’ nòsse ‘d mia fija pi veja, e peuj i’t daraj ‘dcò la pi giovna an cambi ‘d set ani ‘d pi ‘d travaj”. Antlora Giacòb a l’ha fàit come Laban a l’avìa dije. Quand che Giacòb a l’ha completà la sman-a ‘d nòsse ‘d Lea, Laban a l’ha daje an sposa ‘dcò Rachel. Laban a l’ha ‘dcò dàit soa serva Bila a soa fija Rachele coma serva ‘d chila. Giacòb, parèj, a l’é ‘dcò andait a cogiesse con Rachel. A voria nopà pì bin a Rachel che a Lea, e a l’ha travajà për Laban për d’àutri set agn” (Génesi 29:15-30).

III.

Coj che Nosgnor a ciama për fé part ëd sò pòpol e d’esse a sò sërvissi, a son pa ‘d gent ëstrasordinaria, ma ‘d përson-e coma j’àutre con tute soe debolësse ‘d lor. Mersì a Nosgnor, tutun, Nosgnor a-j ven ancontra e a rend cole soe debolësse na fòrsa. Fin-a j’aveniment negativ ëd la soa vita ‘d lor, Nosgnor a-j fà “travajé ansema” për rivé a sà bin ùltim. Coj-lì a son coj che Nosgnor a l’ha sernù për deje, sensa ch’a l’àbio gnun mérit, la grassia dla salvassion. Ël Crist a provëd a lor la giustissia ch’a n’han da manca e lor a saran sèmper l’ogèt ëd la amorèivola guerna providensial ëd Nosgnor. Vardé sì, antlora, lòn ch’an dis ël tòch dël capìtol ch’a fà eut ëd la litra ai Roman che adess i andoma a sente.

“Ant l’istessa manera lë Spìrit an giuta, përchè i soma déboj e i savoma nen preghé coma ch’as dovrìa: a l’é për lòn che lë Spìrit a prega për nojàutri con dij sospir ch’a son tròp ancreus për dije con ëd paròle, ma Col ch’a scruta nòst cheur a conòss la ment dlë Spirit, përchè lë Spirit a ‘ntërced për ij sant conforma la volontà ‘d Nosgnor.

I savoma ‘dcò che tute le còse a contribuisso al bin ëd coj ch’a veulo bin a Nosgnor, lor ch’a son ciamà conform ai sò propòsit, përchè coj che Chiel a l’ha preconossù, Chiel a l’ha ‘dcò predestinaje a esse conform a l’imàgine ‘d Sò Fieul, parèj che Sò Fieul a sìa ‘l prim nà antrames motobin ëd frej e ‘d seur.  Peuj, coj ch’a l’ha predestinaje, a l’ha ‘dcò ciamaje; e coj ch’a l’ha ciamaje a l’ha ‘dcò giustificaje; e coj ch’a l’ha giustificaje, a l’ha ‘dcò glorificaje.

Còsa dirom-ne donque a propòsit ëd tut sòn? Se Nosgnor a l’é për nojàutri, chi é-lo ch’a sarà contra ‘d noi? Sensa dubi, col ch’a l’ha nen ësparmià Sò Fieul ùnich, ma ch’a l’ha dalo a la mòrt për tùti nojàutri, com darà-lo pa ‘dcò ògni àutra còsa con Chiel?

Chi mai podrìa-lo porté d’acuse contra j’elet ëd Nosgnor? Nosgnor medésim a l’é col ch’a-j giustifica. Chi mai podria-lo condaneje? El Crist a l’é col ch’a l’é mòrt, e quajcòsa ‘d pì ‘d lòn, a l’é col ch’a l’é arsussità, ch’a l’é ‘dcò a la drita ‘d Nosgnor e che fin-a a prega për noi. Chi é-lo ch’a podria mai separene da l’amor dël Crist? Peulo esse ij sagrin, o j’aflission, o la persecussion, o la famin-a, o la nudità, o ‘l pericol, o la spa? Coma ch’a lé scrit: “I andoma ‘ncontra a la mòrt tùit ij dì; i soma considerà tanme ‘d feje da masel”. Al contrari, an tute ste còse-sì i l’oma completa vitòria gràssie a Col ch’a l’ha vorsune bin!

Përch’ i son sicur che né la mòrt, né la vita, né d’àngej, né ‘d prinsipà, né le potense, né le còse dël dì d’ancheuj, né le còse ch’a vniran, né l’autëssa, né la profondità, né gnun’ àutra còsa an tuta la creassion, a podrà mai separene da l’amor ëd Nosgnor coma Chiel a l’ha mostralo an Crist Gesù, Nosgnor” (Roman 8:26-39).

IV.

Ant la quarta e ùltima letura bìblica d’ancheuj i trovoma sinch paràbole curte ‘d Gesù ch’an parlo ‘d cola ch’a podrìa definisse “la dinàmica dël Regn ed Dé”, ch’a l’è ativa an cost mond. Lòn che Nosgnor a fà, a l’é soens pcit e stërmà a j’euj dël mond, ma ‘d granda potensa e efet. A l’é ‘n tesòr che mach “pòchi ch’as n’antendo” a san apressiè përchè ch’a l’han “ël don dël disserniment”, col disserniment che belavans a manca a tanti ancheuj, ma che chiel midem a deuvra. Scotoma antlora costi tòch dël capìtol tërdes dl’evangel ëscond Maté.

“A l’ha proponuje n’àutra paràbola e a l’ha dije: “Èl regn dël cél a smija a la smens ëd senëvra che n’òm a l’ha pijà e sëmnà an sò camp. E combin ch’a sia la pi pcita tra tute le smens ch’i l’eve, quand ch’a chërs, a vniss la pianta la pì àuta ch’a-i sia e a dventa ‘n erbo, dë manera che j’osej dël cél a-i ven-o a fé ij sò ni an sij branch”.

A l’ha dije peuj n’àutra paràbola: “Èl regn dël cél a smija al chërsent che na fomna a pija e a mës-cia con tre mzure ‘d farin-a, fin-a tant ch’a sia tut’ alvà. (…)

Ël Regn dël cél a l’é tanme ‘n tesòr ëstërmà ant un camp, che n’òm a l’ha trovà e a l’ha stërmà, e peui, për la gòj ch’an n’ha, a vend tut lòn ch’a l’ha e a cata col camp.

Ancora, ël Regn dël cél a l’é tanme ‘n mërcant ch’a va ‘n serca ‘d bele perle. Quand ch’a l’ha trovà na perla ‘d grand valor, a l’é andass-ne a vende tut lòn ch’a l’avìa e peui a l’ha catala.

Ancora, ël Regn dël cél a l’é tanme na rèjt campà ant ël mar e ch’a ciapa d’ògni sòrt ëd pess. Quand ch’a l’é pien-a, ij pëscador a la tiro a riva, peui assëtà ch’a son tut d’antorn, a buto ‘l pess bon da banda andrinta ‘d cassiëtte e a campo via col ch’a l’é nen bon. A sarà parèj a la fin dël mond. J’àngej a rivran e a sern-ran ij giust dai gram, 50e a camperan ij gram ant la fornas anvisca andoa ch’a-i sarà da pioré e da schërziné ij dent.

Gesù a-j dis: “L’eve capì, adess, tute ste còse?” E a l’han di-je: “Eh, Signor. I l’oma capije”.Antlora Gesù a l’ha dije: “A l’é për lòn che minca scriba ch’a sia bin istruì për ël Regn dël cél, a smija ‘n padron ëd cà ch’a gava fòra da sò tesòr ëd ròba neuva e’ d ròba veja” (Maté 13:31-33,44-52).

Orassion

Nosgnor! It rendoma grassie përchè ij tò progèt ëd salvassion as dësvlopo sensa che gnente e gnun a-j peuda antrapeje, e che la grassia dl’Evangel a l’é rivà fin-a a nojàutri e che, ëd coj progèt, ti an na fas esse part. Ti’t l’has dane d’euj për s-ciaireje e it ciamoma d’avèjene na cossiensa sèmper pì granda. Ti ‘t l’has ciamà ‘dcò nojàutri bele se i j’ero ëd sicur pa a l’autëssa ‘d fene part, përchè i soma déboj e pròpi nen adat a esse a tò sërvissi. I arseivoma, contut, bin volenté toe coression e is fidoma ‘d tò agiùt ant tut, dzurtut quand ch’i foma n’esam diligent ëd nojàutri medésim e i dovroma j’utiss che ti ‘t bute a nòstra disposission për nòstra santificassion. It ringrassioma che ti ‘t antëresse për provëdde ai nòstri bzogn e ‘t an guerne dal mal. Che tut lòn ch’it ses e ch’it das a sìa nòst tesòr, un tèsor che ti ‘t an ciame a anvëstì an cost mond për toa glòria. Nosgnor! Protetor ëd tuti coj ch’as fido ‘d ti: sensa ti gnente a l’é fòrt, gnente a l’é sant. Aumenta e moltiplica an sù nojàutri toa misericòrdia; che, con ti coma nost sovran e guida, i podoma travërsé le còse ëd cost mond tant da nen perde lòn ch’a l’é etern; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con ti e con lë Spirit Sant, un sol Dé, ora e për sèmper. Amen.