Leture bìbliche për Dominica 12 Luj 2020

Duminica 12 Luj 2020 – Duminica apress la Pancòsta ch’a fà ses

Leture ‘d Pàul Castlin-a e Michel dij Bonavé

Leture bìbliche: Salm 119:105-112; Génesi 25:19-34;  Roman 8:1-11; Maté 13:1-9,18-23

Bin ëvnù! Ël fil ross ch’a gionta le quatr leture bìbliche dë sta sman-a i podrìo ciamelo “le maravije dla Paròla ‘d Nosgnor”. Costa paròla, an efet, quand ch’a l’é arseivùa da ‘n cheur bin dispòst e ch’a veul amprende, a cangia la vita antrega, a-j dà na neuva diression, un sens e na significassion. Ëd sossì an dà soa testimoniansa lë scritor dël Salm 119, anté ch’i trovoma j’espression ëd na përson-a ch’a l’é arpromëttusse d’esse guidà da la sapiensa ‘d Nosgnor per tuta soa vita, e ch’a treuva an costa paròla sua gòj e fòrsa. D’àutra part, a-i è le sernùe contràrie ëd coj ch’a mepriso Nosgnor e soa Paròla, coj  ch’as antëresso mach ant le ròbe ‘d cost mond, che a la fin a dvento na delusion e ch’an fà andé an bancarota da la mira spiritual. I lo trovoma ant l’episòdi dla Génesi ch’an parla d’Esaù e Giacòb. Sossì a lo fortiss ëdcò l’apòstol Pàul, quand ch’a parla, ant la litra ai Roman, ëd la diferensa ch’a-i é an tra l’esse mnà da la “carn” e l’esse mnà da lë Spirit. A la fin, ant la letura dël vangel, i vëdoma coma Gesù, ant la Paràbola dël Sëmnor, an parla dle diverse sòrt ëd “teren” ch’a ‘ncontra la Paròla ‘d Nosgnor quand ch’a l’é sëmnà ant ël cheur ëd l’òm. Diverse reassion e diversi arzultà, ch’a pòrto minca un ëd nojàutri a ciamesse qual ch’a sìa la sòrt ëd “teren” ch’i soma nojàutri quand ch’a l’é nunsiane ‘l vangel. Che Nosgnor an daga ‘d pensè da bin ans lòn ch’an diso le leture d’ancheuj.

I.

La làuda d’overtura ‘d nòstre leture bìbliche për costa duminica, a l’é na porsion dël Salm sent e disneuv. As trata dla testimoniansa ‘d na përson-a ch’a trova ant la Paròla ‘d Nosgnor na guida sicura për soa vita. A fortiss soa frema determinassion d’osservela fin-a ant ij moment ij pì difìcij. A-i fà pròpi nen quaj ch’a sìo j’antrap ch’a-j buto danans coj ch’a lo contesto o ch’a-j fan oposission. Sò angagg ëd fidelità a Nosgnor, për chiel a l’é nen un pèis, ma na gòj.

“Toa paròla a l’é tanme ‘n ciàir pr’ ij mè pass, la lus ch’am anlùmina la stra anté ch’i passo. I l’hai fàit un giurament, la promëssa ch’i mantnirai: i andrai sèmper dapress a lòn che ti ‘t l’has stabilì përchè ch’a l’é giust. A son grève le pen-e ch’i patisso: rendme la sòrt ëd vita ch’it l’has promëttù. Nosgnor! Aceta l’oferta ch’it faso con ij mè làver, e fà ch’i amprendo bin lòn che ti ‘t l’has mostrane. Mia vita a l’é sèmper an privo ma im dësmentio nen dë steje dapress a lòn ch’t l’has comandà an toa Lej.  Ëd gent maléfica a l’ha prontame un trabucet për feme cascheje andrinta, ma mi i pijerà nen na stra diversa da cola ch’it l’has mostrame ti. L’ardità ch’i ciaperai a l’é lòn ch’a l’é scrit ant l’Aleansa: a l’é lolì ch’am dà tanta gòj. I compirai con tut mè cheur lòn che ti ‘t l’has decretà, dël tut e për sèmper” (Salm 119:105-112).

II.

Ant na midema famija, frej e seur a peudo avèj ëd caràter e d’inclinassion motobin divers, e ‘dcò d’ategiament divers për lòn ch’a riguarda la religion e lòn ch’a pì conta ant la vita. Sossì a càpita fin-a ant le mej famije, coma an ël cas ëd Giacòb e d’Esaù, ch’i na lesoma na part ëd la stòria ant nòstra sconda letura ant ël lìber ëd la Génesi capìtol 25. Esaù a-i piasìa d’andé a cassa e fé dlë sport, e a chiel a-j fasìa nen tant dij privilegi e dle responsabilità che sua famija a avìa pijà anans ëd Nosgnor. Tant che sò a l’era vera che Esaù a l’é dispòst a venda soa primagenitura për na supa ‘d lentìe. Sossì a l’é fin-a dventà n’espression për mostré coma ch’a peuda esse tant badòla da meprisé lòn ch’a l’è ‘mportant anans ëd Nosgnor e da compërmëtte la fidelità a Dé. Sentoma.

Giacòb e Esaù. “Costa-sì a l’é la stòria d’Isach fieul d’Abraham. Abraham a l’era ‘l pare d’Isach. Quand che Isach a l’é rivà a quarant’ agn, a l’é maridasse con Rebecca, la fija ‘d Bètuel, l’Aramean, da Paddan-Aram, e seur ëd Laban, l’Aramean. Isach a l’ha pregà Nosgnor për soa fomna, përché chila ‘d masnà a podìa nen avèjne. Nosgnor a l’ha scotà soa preghiera e soa fomna Rebecca a l’é restà ansenta. Le masnà a l’era coma ch’as rusèisso andrinta a soa pansa, e a l’ha dit: “Se le còse a saran sèmper parèj, i son nen certa ch’i veuj esse ansenta!” Antlora a l’ha ciamaje a Nosgnor dël përchè ‘d lòn ch’a-j capitava. Nosgnor a l’ha rësponduje: “An tò vènter a-i é doi nassion, e doi pòpoj andrinta ‘d ti a saran divìs. Un pòpol a sarà pì fòrt che l’àutr, e ‘l pì vej a sarà ‘l servitor dël pì giovo. Quand ch’a l’é rivà për Rebecca ‘l temp d caté, a son sortì da sò vènter doi binèj. Ël prim a l’era tut coatà ‘d pluria rossa coma s’a fussa na vesta ‘d pèil. Antlora a l’han ciamalo Esaù. Aprèss a l’è sortì sò frel. Cost-sì a l’avìa na man ch’a tenìa s-ciass ël garèt ëd Esaù e a l’han ciamalo Giacòb. Isach a l’avia sessant’ agn quand  ch’a son nassuje cole masnà. Quand ch’ ij fiolin a son chërsù, Esaù a l’é dventà ‘n cassador vajant, n’òm ch’a-j piasìa dë sté ant ij camp, e Giacòb a l’era pitòst n’òm pacìfich ch’a-j piasìa dë sté ant le tende. Isach a vorìa pì bin a Esaù, përché a chiel a-j piasìa ‘l ziblé, ma Rebecca a vorìa pì bin a Giacòb. Ora, Giacòb a l’avìa cusinà dla supa, e quand che Esaù a l’é tornà dai camp a l’avìa fam. Antlora a l’ha dit a Giacòb: “Dame ‘n pòch ëd cola supa rossa – eh, sa ròba rossa – përch’ i son afamà” (Cost-sì a l’é ‘l motiv përché chiel a l’é ‘dcò ciamà Edom). Ma Giacòb a l’ha replicà: “Prima vend-me tò drit a la primagenitura”. “Varda,” a dis Esaù, “I l’hai tanta fam da meuire. I sai nen còsa fene ‘d na primagenitura”. Ma Giacòb a-j dis: “Fame adèss un giurament”. Antlora Esaù a l’ha faje ‘n giurament e a l’ha vendù a Giacòb sò drit a la primagenitura. Antlora Giacòb a l’ha dàit a Esaù dël pan e dla supa ‘d lentìe. Esaù a l’ha mangià e beivù, Peui a l’é aussasse e a l’é surtì. A l’é parèj che Esaù a l’ha dëspresià sò drit a la primogenitura” (Génesi 25:19-34).

III.

Lòn ch’a l’é che, an toa vita, a l’ha l’importansa pì granda? A che sòrt ëd ròbe ij to pensé as adresso ‘l pì soens. La pì part ëd la gent a pensa dzurtut a lòn che le Scriture Sante a definisso coma “le còse dla carn”, visadì, ai piasì e a le ròbe “tera-tera”, coma ch’as dis, sensa mai portene a elevé nòstra prospetiva anvers ij valor ëspirituaj, coj ch’an nobìlito.La conversion a Gesù Crist, a fà cambié la diression ëd tota nòstra vita, dij nòstri pensé e cheur, anvers ëd Nosgnor Dé, a “le còse dlë Spirit”, për marcé, visadì, comportesse, anvers ij valor etern, coj ch’a son “la sostansa” dla vita génita. Tut ël rest a son còse ch’a passo, transitòrie, tut ël rest a l’é “mòrt”. Sossì a l’arleva l’apòstol Pàul ant la tersa letura bìblica d’ancheuj. Scotoma.

“A-i é adèss, donca,  pì gnuna condan-a për coj ch’a son an Crist Gesù, përchè la lej dlë Spìrit ch’a dà la vita an Crist Gesù a l’ha delivrave dla lej dël pecà e dla mòrt. An efet, Nosgnor a l’ha realisà lòn che la lej a podìa nen fé përchè a l’era andebolìa da la natura uman-a. Quand che Nosgnor a l’ha mandà pròpi Sò Fieul ant na natura tanme la nòstra e coma ‘n sacrifissi pr’ ël pecà, Chiel a l’ha condanà ‘l pecà ant la carn, parèj che lòn che la lej a pretend a sìa compì an nojàutri che adèss i l’oma ‘n comportament ch’a l’é pì nen dominà da nòstra natura ‘d pecà, ma da lë Spìrit. Përchè coj ch’a vivo conforma la carn, a dan da ment a le còse dla carn; ma coj ch’a vivo conforma lë Spìrit, a dan da ment a le còse dlë Spìrit. Ora, dé da ment a nòstra natura ‘d pecà a l’ha mach për arzultà la mòrt, ma dé da ment a lë Spìrit a l’ha për arzultà la vita e la pas; përchè dé da ment a nòstra natura ‘d pecà a fà vëdde che un a l’é un nemis ëd Nosgnor, da già che col-lì as sogeta nen a la lege ëd Nosgnor e a sogetessje a l’é gnanca bon. Coj ch’a vivo conform a la soa natura ‘d pecà a Nosgnor a-j piaso pròpi nen. Ora vojàutri i vive nen conforma la natura ‘d pecà ma conform a lë Spìrit, se përdabon lë Spìrit a viv an vojàutri. Ora, se quajdun a l’ha nen lë Spìrit ëd Crist, col-lì a l’é nen dij sò. Ma se Crist a l’é an vojàutri, vòst còrp a l’é coma s’a fussa mòrt për colpa dël pecà, ma lë Spìrit a l’é vòsta vita për motiv dla giustìssia. Donca, se lë Spìrit ëd col ch’a l’ha arsussità Gesù dai mòrt a viv an vojàutri, col ch’a l’ha arsussità Crist dai mòrt a arvivrà ëdcò ij vòst còrp mortaj për sò Spirit ch’a viv an vojàutri” (Roman 8:1-11).

IV.

La Paròla ‘d Nosgnor, l’arvelassion ch’i trovoma ant le Scriture Sante, a l’é tanme na maravijosa smens che – bele ch’a sia pcita e soens meprisà – quand ch’a sìa sëmnà ant ël cheur ëd l’òm e ‘d conseguensa, ant la società, a peul chërse coma ‘n bel erbo e porté porté ‘d frut bon e sostansios ch’a nurisso nòstra vita coma nen d’àutr a peul fé. Coj ch’a nunsio e a spantio ës mëssagi, la sapiensa dla Paròla ‘d Nosgnor, a son tanme ‘d sëmnor ch’a campo soa smens daspërtut. Quand che costa smens a tomba ant “na bon-a tèra”, a l’é sicur ch’a fasa ‘d maravije! Sossì a l’é lòn ch’a na parla nòstra ùltima letura d’ancheuj, la Paràbola dël Sëmnor, com i la trovoma ant ël capìtol 13 dël Vangel ëscond San Maté. Scotomla.

La paràbola dël sëmnor. “An col di-lì, apress d’esse sortì dla ca, Gesù a l’é setasse davsin al lagh. Ma tut d’antorn a Chiel a l’é assemblasse tanta ‘d cola gent, che Gesù a l’é montà ant na barca për setess-je, antramentre che tuta la gent a stasìa an sla riva. A-j contava tante còse an dovrand ëd paràbole e a-j disìa: “Sté a sente! Un sëmnor a l’è sortì për sëmné. E antramentre ch’a sëmnava, dla smens a l’é cascà arlongh ël senté e j’osej a son vnù e a l’han divorala. D’àutra a l’é cascà ant un teren giarin, andoa ch’a j’era pòca tèra, e sùbit a l’é brojà përché ‘l teren a l’era nen përfond. Quand ch’al sol a l’é levasse, nopà, ël broj a l’é brusatasse përché a l’avia nen pro ‘d rèis e a l’é sëccasse. D’àutra smens a l’é cascà an mes a dle ronze, le ronze a son chërsùe e a l’han ëstenzula. Ma d’àutra smens a l’é cascà ant na bon-a tèra e a l’ha frutà ‘d gran, chi sent vòlte tant, chi sessanta, chi tranta. Chi ch’a l’ha d’orije për sente, a farìa bin a sente (…) Antlora sté a sente lòn ch’a veul dì la paràbola dël sëmnor. Quand che quajdun a scota la paròla dël regn e ch’a la capiss nen, ël malign a ven e a pòrta vìa lòn ch’a l’era stàit sëmnà an sò cheur: sossì a l’é la smëns ch’a l’era stàita sëmnà arlong ël senté. La smëns sëmnà ant un teren giairin, a l’é col ch’a scota la paròla e ch’a l’arsèiv sùbit con piasì, ma sicoma ch’a l’ha gnun-a rèis an chiel istèss e a ten nen dur, quand ch’a ven-o dij sagrin o la persecussion për motiv dla paròla, soa fede a resist nen e a ven men-o. La smëns sëmnà an mes ëd le ronze a l’é col ch’a scota la paròla ‘d Nosgnor, ma ij crossi për le ròbe dë sto mond e la sedussion dle richesse a stenzo la paròla, parèj ch’a fruta nen. Ma coj ch’a l’han arseivù la smens an bon-a tèra, a son coj ch’a scoto la Paròla e ch’a la capisso. Coj-li a dàn ëd frut, chi sent vòlte tant, chi sessanta, chi tranta ‘d lòn ch’a l’era stàit sëmnà” (Maté 13:1-9,18-23).

Orassion

Nosgnor! An tòa misericòrdia arsèiv le preghiere ‘d tò pòpol ch’at invòca, e acòrda ch’a peuda conòsse e comprende lòn ch’a l’ha da fé, e che ‘dcò a peuda avèj la grassia e ‘l podej ëd compije con fidelità; për Gesù Crist, nòst Signor, ch’a viv e regna con ti e com lë Spirit Sant, un sol Dé ora e për sèmper. Amen.